Het laatste wat ik nog wil zeggen over racisme: de Vlaamse antiracismestrijd

Titel
Het laatste wat ik nog wil zeggen over racisme
Auteur
Dalilla Hermans
Uitgeverij
Borgerhoff & Lamberigts
Jaar
2020
Pagina's
192

Dalilla Hermans schreef in 2014 met ‘Ik ben het beu om te doen alsof het allemaal wel meevalt’ een open brief over racisme in Vlaanderen. Haar brief ging viraal en Dalilla werd een van de bekendste stemmen in het debat over racismebestrijding. Na vijf jaar op de barricades te hebben gestaan – jaren die gepaard gingen met kritiek, haatreacties en nog meer tegenwind – wil Hermans nog enkele woorden kwijt over het thema. Daarna geeft ze de microfoon door aan een jongere generatie.

Het laatste wat ik nog wil zeggen over racisme - Dalilla Hermans

De antiracismestrijd van Dalilla Hermans

Het laatste wat ik nog wil zeggen over racisme is uitermate geschikt als kennismaking met het werk en de antiracismestrijd van Dalilla Hermans. In slechts een honderdtal pagina’s beschrijft de auteur haar ervaringen met racisme in Vlaanderen. Ze geeft handvatten voor een betere beeldvorming en representatie, legt uit waar de term ‘woke’ vandaan komt en wat tokenisme is. Daarnaast beschrijft ze de voor- en nadelen van de call-out-cultuur – en dit alles aangevuld met persoonlijke ervaringen.

Antiracisme is, in tegenstelling tot wat sommige ‘progressieve’ denkers al eens willen poneren, geen strijd van slachtoffers van racisme alleen. Er is nood aan een systeemswitch, een mentaliteitswijziging die ertoe zal leiden dat mensen van kleur hun volle potentieel kunnen en willen bereiken, en dat iedereen opnieuw de ‘samen’ in samenleving kan en mag ervaren.

Brief aan Cooper en de wereld - Dalilla Hermans

Een inspiratiebron

Ik vind Dalilla Hermans sowieso een ontzettend inspirerende vrouw. Ik genoot van haar boeken Brief aan Cooper en de wereld en Black-out. Daarvoor ‘kende’ ik de auteur al als journalist bij Charlie Magazine. Toen haar theaterstuk her(e) afgelopen februari bij NTGent verscheen, ben ik meteen de eerste week gaan kijken. Overdonderd en geraakt was ik. Met een oog voor medemenselijkheid brengt Hermans belangrijke thema’s voor een groot publiek.

Ik volg Dalilla Hermans bovendien via social media. Via deze weg bereiken ook veel van haar artikels voor De Standaard mij, zowel de cursiefjes als de columns. Door mijn online betrokkenheid bij het werk van de auteur, voelde het verhaal in Het laatste wat ik nog wil zeggen over racisme niet meer helemaal nieuw. Diverse van de aangehaalde anekdotes had ik al eerder ergens gelezen. Wat echter absoluut niet de pijn die erachter schuilgaat vermindert of de persoonlijke ervaringen minder belangrijk maakt. Dit zijn verhalen die (helaas) verteld moeten blijven worden, zolang witte mensen het bestaan van racisme blijven ontkennen.

Boeken als deze zijn nodig om de witte Vlaming te doen inzien dat racisme ook hier een alledaags kwaad is. Er moet gesproken worden over racisme. En ik vind het knap dat Hermans dat al zo lang en zo openlijk gedaan heeft, ondanks de gevolgen op haar privéleven. Want zij als persoon is het vertellen van haar verhaal natuurlijk aan niemand verschuldigd.

Het laatste wat ik nog wil zeggen over racisme - Dalilla Hermans

Beeldvorming en representatie

Vooral het hoofdstuk over beeldvorming en representatie vond ik erg interessant om te lezen. Ik heb zelf lang genoeg in de media gewerkt om te weten dat er niet altijd nauwkeurig om wordt gegaan met diversiteit. Redacties bestaan vaak enkel uit witte mensen, die niet verder kijken dan hun eigen witte-mensen-bubbel. Diversiteit is iets wat op een afvinklijstje staat, maar allesbehalve oprecht. Als de redacties al niet de samenleving representeren, hoe kunnen we dan voor een goede beeldvorming zorgen?

We leven in een wereld waarin de ervaring van witte mensen al de hele tijd en op alle mogelijke manieren gedeeld wordt. Elk boek dat ik als kind las, ging over die ervaring, net als elk tv-programma en elke film van Vlaamse makelij die ik zag. Alle leerkrachten die me onderwezen, vertrokken vanuit die invalshoek.

Tijdens lezingen vraagt Dalilla Hermans aan haar publiek om tien bekende zwarte mensen in de Vlaamse media op te noemen. Meestal komt het publiek niet tot tien, zelfs niet als het wordt opengetrokken naar tien mensen met migratieroots. Andere interessante vragen die ze haar publiek stelt zijn: Wanneer had je voor het eerst een zwarte leerkracht? Wanneer las je voor het laatst een boek van een zwarte auteur en/of over een zwart personage? Al deze vragen hebben te maken met beeldvorming. We zien te weinig niet-witte mensen op televisie, in tijdschriften, in reclames, …. Het is hoog tijd dat hier, anno 2020, verandering in komt.

Het laatste wat ik nog wil zeggen over racisme is een belangrijk en eerlijk boek. Hopelijk opent Dalilla Hermans hiermee de ogen van veel witte Vlamingen voor het racisme in Vlaanderen en België. Er is werk aan de winkel en het is tijd dat witte mensen zich aansluiten bij de antiracismestrijd. Dit boek lezen is alvast de eerste stap.

Het laatste wat ik nog wil zeggen over racisme - Dalilla Hermans

Meer leestips?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief
en ontvang ongeveer maandelijks verse boekentips!