Halleluja: het mensenleven van begin tot eind in 15 verhalen

De verhalenbundel Halleluja begint met het verhaal van een baby en eindigt met een oude vrouw. Alleen dat feit schept al de sfeer van dit boek: in vijftien verhalen ontdekken de personages dat elk begin een einde in zich draagt en dat er meestal mogelijkheden zijn voor een nieuwe start. De schrijfstijl van Annelies Verbeke geeft een inkijkje in gedachten en emoties, waardoor ieder personage heel realistisch overkomt – behalve misschien de beer. Elk verhaal schept een nieuwe wereld waarin je in een paar zinnen wordt ondergedompeld. Sommige verhalen hebben een ietwat bizarre ondertoon, maar desalniettemin lijken ze allemaal uit het leven gegrepen.

De start van het leven

Halleluja opent met kortverhaal ‘Huilbaby’, geschreven vanuit het perspectief van een baby. Het toffe perspectief en de premisse die stelt dat baby’s in hun eerste levensmaanden alwetend zijn maken dit tot een bijzonder en origineel verhaal, met een ietwat wrange ondertoon. Waarom zou je als baby volwassen willen worden, als je weet wat je allemaal te wachten staat in het leven? Logisch dat sommige baby’s zulke huilbaby’s zijn – ze gaan gebukt onder het verdriet van hun verdere leven.

‘Start’ gaat over een jongeman die na vijf jaar gevangenis terug naar huis keert, hij maakt letterlijk een nieuwe start. Zijn gevoelens worden goed beschreven maar tegen het einde zat ik, mede door de onthulling van zijn misdaad, toch nog een beetje op mijn honger. Ook Nadia in ‘Aankomstwijk (1)’ maakt een nieuwe start: ze verhuist naar Brussel. Aangezien haar echtgenoot in het ziekenhuis ligt, besluit ze de stad in haar eentje te verkennen.

Annelies Verbeke weet haar verhalen op thematische wijze op elkaar doen aansluiten, ook al zijn de personages compleet verschillend. Allemaal maken ze een (nieuwe) start of moeten ze afscheid nemen van het oude.

Emoties en relaties

‘Voorbeelden van verdriet’ gaat over een bijzondere reis naar het buitenland van een architectenbureau, geschreven vanuit het perspectief van secretaresse Jenifer. Niet alleen Jenifer heeft zo haar geheimen, achter de megalomane persoonlijkheid van baas Bob schuilt ook een bijzonder verhaal. Bizar, maar tegelijkertijd ook schrijnend. Verbeke toont aan dat de de menselijke drang naar liefde ons niet altijd kan vervullen. Dit thema komt ook terug in ‘Prins’, waarin we lezen over een moeilijke moeder-dochter relatie en het gebruik van robots in de zorg. Zeer mooi geschreven en ontroerend.

‘Lente’ daarentegen gaat over de regels die mensen maken rond de liefde. Het is een dialoog over seks en vreemdgaan, waarin mensen elkaar vooral beschuldigen in plaats van naar elkaar luisteren. Misschien realistisch, maar het is wel het enige verhaal in de bundel dat mij niet echt aansprak en me ook weinig deed.

Intermezzo: De auteur is een beer geworden

‘De beer’ is een bizar maar tegelijkertijd hilarisch kortverhaal. Met een beginzin als “De auteur is een beer geworden” kon het bij mij al niet meer stuk, terwijl het gesprek met de grafdelver dan weer bijna ontroerend is. Het verhaal gaat over identiteit – wie ben jij eigenlijk? – en deze thematiek loopt naadloos door naar ‘Bus 88’. Hierin speelt Verbeke met het idee: wat als je wakker wordt op een plaats die je niet herkend? In een leven dat niet de jouwe lijkt te zijn?

Ondanks het feit dat beide verhalen een beetje absurd aanvoelen, beschrijven ze een universeel gevoel. De zoektocht naar de identiteit wordt pijnlijk herkenbaar weergegeven en tegelijkertijd wordt er ook een beetje mee gelachen. Als je niet weet wie je bent, kun je jezelf altijd nog een beer wanen. En ook dat is geen enkel probleem.

Het einde: afscheid nemen

‘In de knop’ speelt zich grotendeels af in een fitnesscentrum. De verschillende personages lijken allemaal een gedegen achtergrondverhaal te hebben, waardoor ik graag een langere versie van dit verhaal zou lezen. Hoe is iedereen op dit punt terechtgekomen? En wat brengt de toekomst?

‘Vluchtplan’ vertelt het verhaal van een man en zijn minnares. Een kort maar krachtig verhaal over keuzes maken en afscheid nemen. Welke richting neem je in het leven? ‘Wilde dieren’ toont een zeer ongezonde relatie die eindigt in de wildernis. Tot slot is ‘Emiritus’ een emotioneel afscheid van het leven als onderzoeker. Ik vind het bijzonder knap dat zo’n kort verhaal mij op deze manier weet te raken en dat geldt voor een groot aantal van de verhalen in deze fijne bundel.

Het mensenleven zoals het is, ontroerend en herkenbaar.