Hex: de Wylerheks houdt een compleet dorp in haar greep

Na jarenlang twijfelen heb ik me eindelijk aan Hex gewaagd, geschreven door de Stephen King van de Lage Landen: Thomas Olde Heuvelt. Hoewel het boek niet zó eng was als ik had verwacht, wil dit niet zeggen dat ik niet heb zitten gruwelen. De setting in Beek, een klein dorpje in de middle of nowhere, geeft het verhaal van begin af aan een unheimisch gevoel. Dit zou zomaar echt in een plattelandsdorpje in Nederland of België kunnen gebeuren, en niemand zou het weten. De Wylerheks houdt iedereen in haar greep, zelfs de lezer.

Katherina de Wylerheks

Wie er wordt geboren is gedoemd er tot zijn dood te blijven. Wie er zich vestigt komt er nooit meer weg. Het ogenschijnlijk pittoreske dorpje Beek is in de greep van de Wylerheks, een vrouw uit de zeventiende eeuw wier ogen en mond zijn dichtgenaaid. Zwijgend loopt ze door de straten en dringt ze de huizen binnen, nachtenlang staat ze aan je bed. In het gezin van Stefan en Jolanda wordt de heks gemoedelijk oma genoemd. Ze doet niets, buiten in je huis verschijnen en toekijken. Iedereen weet dat haar ogen nooit mogen worden geopend. Er wordt alles aan gedaan om haar aanwezigheid geheim te houden. Maar wanneer een groep jongeren viral besluit te gaan, laat de heks de gemeenschap afglijden naar middeleeuwse praktijken..

Ik heb een moeilijke verhouding met Hex. De eerste honderd pagina’s las ik aan een stuk. Ik vloog er doorheen. Maar toen ik de volgende dag verder wilde lezen, kwam ik opeens niet meer in het verhaal. Toen ging ik op vakantie. En voor ik het wist lag het boek vergeten aan de kant. Ik vond het moeilijk het boek opnieuw op te pakken. Maar toen ik dat eenmaal deed, ging ik voor een eindspurt. Rechtstreeks naar de finishlijn. De verdoemenis daalde neer in Beek en ik genoot en gruwelde tegelijkertijd. Echt eng werd het nergens, maar wel luguber en een beetje vreemd.

Personages zoals jij en ik

De realistische personages kregen een plaatsje in mijn hart. Vooral Timo, de zoon van Stefan en Joland sprak mij aan. Hij heeft een vriendinnetje uit de stad, maar kan en mag haar niets vertellen over het geheim van Beek. Hij streeft een carrière als journalist na, maar zal nooit de wijde wereld in kunnen trekken. Want de mensen in Beek zijn gedoemd om in Beek te blijven. Zodra ze het dorpje verlaten, krijgen ze – onder invloed van de heks – suïcidale gedachten. Deze stoppen pas als ze terugkeren naar Beek, of de hand aan zichzelf slaan.

Niemand wist wat er zich een aantal kilometers verderop afspeelde. Niemand wist dat die jongen voor altijd in het donker zou moeten blijven.

Het verhaal wordt vanuit de derde persoon enkelvoud verteld. Als lezer volg je verschillende personages. Naast het gezin van Stefan en Jolanda, dat naast zoon Timo ook nog bestaat uit de jongere zoon Max en hondje Fledder, lees je over slagersvrouw Gemma Holst en chef veiligheid Robert Grim.

Voor Grim was 31 oktober traditiegetrouw de meest hectische en tergende dag van het jaar. Om de komst van zoveel niet-Bekenaren in goede banen te leiden was een goede dosis begrip en geduld nodig en dat was niet iets waarmee Robert Grim in grote mate was uitgerust.

Door een dergelijke quote moest ik toch een beetje gniffelen en identificeerde ik mezelf met Robert Grim. Maar dit personage komt soms wat grof uit de hoek en maakt veel schuine moppen. Hij heeft weinig respect voor vrouwen, wat maakte dat sommige passages tenenkrommend waren om te lezen.

De Hexapp

De manier waarop Olde Heuvelt slim omgaat met het fenomeen social media maakt Hex een boek van deze tijd, net als de vlotte schrijfstijl. Ik hield van de Hexapp, waarmee de bewoners van Beek elkaar op de hoogte houden van de locatie van de heks. Het team van Robert Grim (chef veiligheid van HEX) doet er alles aan om het gewone leven een kans te geven. Zeker wanneer er mensen van buitenaf in het dorp zijn, houden zij alles door middel van camera’s nauwlettend in het oog. Als Katherina op een openbare plaats verschijnt, zetten ze snel iets om haar heen of maken ze een wegversperring. Hilarisch grappig eigenlijk, maar echt luidop lachen past helaas niet bij de lugubere sfeer van het boek.

Een onverwacht einde

Lange tijd dacht ik dat het verhaal niet écht eng ging worden. Zo’n heks die af en toe op een andere plaats in het dorp gaat staan, dat kan ik wel aan. Maar dan doorbreekt ze haar vaste patroon en vallen de eerste gewonden. Niet veel later gevolgd door doden. De heks dwingt de bewoners van Beek tot middeleeuwse praktijken. Terwijl de een alle contact met de heks vermijd – zoals afgesproken in de Noodverordening – zoekt de ander haar juist op. Om offers te brengen. Of juist om haar aan te vallen.

Het einde was echt een complete mindfuck. Opeens kwamen alle losse lijntjes bij elkaar voor een gruwelijke apotheose. Tot de allerlaatste zin zat ik op het puntje van mijn stoel. En uiteindelijk sloeg ik het boek dicht met een hevig ‘WTF’-gevoel. Wow, dat zag ik niet aankomen. Toch had het boek mijns inziens niet anders kunnen eindigen (ik las het boek met het ‘aangepaste einde’, maar ben niet van plan het originele einde op  te zoeken).

Hex is super spannend en echt een boek van nu. De personages voelen stuk voor stuk levensecht, totdat ze afdwalen naar Middeleeuwse praktijken. Al denk ik dat dergelijke situaties absoluut het slechtste in de mens naar boven kunnen halen. Wat overigens niet wil zeggen dat de vele doden op het einde hierom minder pijnlijk zijn. Ik ben onder de indruk van dit boek.