Oktober: overleven tijdens de Russische Revolutie

Oktober van Johan de Boose speelt zich af in Sint-Petersburg, in oktober 1917. De stad is in rep en roer. Er heerst hongersnood, mensen sterven aan tyfus en regelmatig zijn er gewelddadige opstanden. Maxim is een dakloze met een brilletje, die door de straten zwerft. Terwijl de Russiche Revolutie losbarst, wordt hij verliefd op Vera, een meisje uit de hogere kringen, dat in de revolutionairen een uitweg ziet uit de strikte wereld van de aristocratie. Ze slagen erin om samen te ontsnappen aan het extreme geweld, terwijl de maatschappij om hen heen radicaal verandert. Wat volgt is een rauw verhaal over leven en overleven ten tijde van de Russische Revolutie, aangevuld met prachtige tekeningen van Caryl Strzelecki. Waar het verhaal af en toe alle kanten uitgaat, bieden de duistere illustraties houvast en sfeer.

Onvoldoende duiding van de historische situatie

Oktober bestaat uit twee delen. In het eerste deel boordevol actie leren Maksim en Vera elkaar kennen en is de revolutie volop gaande. Het perspectief wisselt tussen beide personages, maar desalniettemin komt het verhaal erg traag op gang. Oorzaak is misschien dat de lezer duiding mist: je valt middenin de revolutie, maar als je hier nog weinig over weet is de situatie soms wat lastig te begrijpen.

In het boek gebeurt van alles tegelijk en Johan de Boose springt van de hak op de tak. Bij het begin van een nieuw hoofdstuk is het altijd even puzzelen waar in de tijd en waar in het verhaal je je nu bevindt. Als je lezer moet je dus goed opletten – en vrede hebben met het feit dat niet alle gaten in het verhaal opgevuld worden. Daarnaast voelt de schrijfstijl eveneens vluchtig, kinderlijk en afstandelijk. Het liefdesverhaal mist emotie – wat de personages in elkaar zien blijft onduidelijk – en is erg summier in haar uitwerking.

Illustraties met emotie

De illustraties van Caryl Strzelecki zijn echter erg mooi en vatten perfect de rauwe sfeer die De Boose probeert te scheppen met zijn verhaal. Zowel de tekenstijl als het kleurgebruik tonen emotie en pijn –  iets waar De Boose met zijn tekst niet voor honderd procent in weet te slagen. Op deze manier vormen de illustraties een welkome afwisseling in het verhaal.

Waar de mannen gezamenlijk echter wel in slagen is interesse op te wekken voor de Russische Revolutie. Hoewel het hier gaat om een liefdesverhaal in woelige tijden, waarin enige duiding ontbreekt, krijg je als lezer oprecht zin om je verder in het thema te verdiepen. Oktober is misschien geen hoogvlieger, maar opent wel de ogen voor een stuk ‘vergeten geschiedenis’.

Oktober geeft de lezer een unieke blik op de Russische Revolutie.

 Johan de Boose en Caryl Strzelecki op Literair Festival Het Betere Boek, 2017