Een interview met fantasy icoon Tad Williams

Tad Williams is een van de bestverkopende Amerikaanse fantasy-auteurs van de afgelopen 25 jaar. Tijdens zijn Europese tour ter promotie van zijn nieuwe serie De Laatste Koning van Osten Ard bracht hij een bezoek aan de Boekenbeurs in Antwerpen. Aan mij de unieke kans om de auteur die George R.R. Martin inspireerde tot het schrijven van A Game of Thrones te interviewen.

Welkom in België!

Met zijn bezoek aan de boekenbeurs bracht Tad Williams waarschijnlijk zijn eerste bezoek aan België ooit. “Door al dat touren onthoud je niet altijd waar je al geweest bent en je hebt ook weinig tijd om het land te ontdekken. Maar mijn vrouw en ik letten goed op, zodat we plaatsen onthouden waar we graag eens naar terugkeren.”

Het touren zorgt er wel voor dat Tad de kans krijgt om wereldwijd zijn fans te ontmoeten. Het raarste dat een fan ooit voor hem deed? “Soms brengen mijn lezers cadeautjes mee zoals chocolaatjes, maar het raarste wat me ooit is overkomen was een heel vriendelijk vrouw in Duitsland die een handgemaakte spiegel meebracht van ongeveer 60 kilo. Ik was op tour met slechts een koffer bagage, dus wist niet hoe ik het zware ding mee naar huis moest nemen. Ik durfde haar niet te zeggen dat het onmogelijk was de spiegel te vervoeren en liet mijn uitgeverij een manier zoeken om te spiegel naar de VS te versturen. Daar is hij uiteindelijk aangekomen in allemaal kleine stukjes.”

“Maar eigenlijk heb ik alleen maar toffe lezers. Soms verontschuldigen ze zich voor het hebben van een heel oud boek. Terwijl dat juist het grootste compliment is dat je als schrijver kunt krijgen, dat je aan het boek kunt zien dat mensen er plezier aan hebben beleefd.”

Terugkeer naar Osten Ard

Op de boekenbeurs stelt Tad Williams De Kroon van Heksenhout voor. Dertig jaar zijn verstreken sinds de gebeurtenissen in de eerdere trilogie en inmiddels bevindt de wereld van Osten Ard zich opnieuw op een keerpunt. Oude bondgenoten hebben zich van de Hoge Voogdij afgekeerd en nieuwe vijanden dienen zich aan. Williams: “Het is niet toevallig dat het ook dertig jaar geleden is dat ik de oorspronkelijke trilogie schreef. De personages zijn net als ik dertig jaar ouder geworden.”

Toch was het geen eenvoudige beslissing om terug te keren naar Osten Ard. Er waren drie vrouwen nodig om Tad te overtuigen een vervolg te schrijven. “Mijn publishers, twee vrouwen, zeiden al jaren dat ik een nieuw boek in de Osten Ard wereld moest schrijven. Ik was dat eigenlijk nooit van plan: het open einde had als doel aan te tonen dat het om een magische wereld vol mogelijkheden gaat. Maar dan vroeg mijn vrouw Deborah wat de reden was dat ik niet terug wilde keren naar Osten Ard. Ik zei: ‘omdat ik geen idee heb voor het verhaal en dat moet eerst komen.’ Op een nacht na dat gesprek dacht ik na over de redenen waarom ik geen nieuw Osten Ard verhaal kon schrijven. De belangrijkste reden bleek: ik ben zelf de afgelopen dertig jaar enorm veranderd. En toen maakte ik de tragische fout om te denken: het is ook dertig jaar geleden voor de personages. Hoe zou dat hen veranderd hebben? Wat zouden zij meegemaakt hebben in de tussentijd? En zo ging het balletje aan het rollen.”

De Kroon van Heksenhout is ook zonder de voorgaande boeken te hebben gelezen prima te begrijpen. Tad Williams: “Lezers die de oorspronkelijke trilogie gelezen hebben zullen natuurlijk een andere ervaring hebben aangezien ze de personages en de wereld al kennen, maar ik heb heel hard mijn best gedaan om het boek zo te schrijven dat mensen bij dit verhaal kunnen starten. Ik wil niemand dwingen zich door alle voorgaande lezers te worstelen, want het zijn super dikke boeken.”

Dikke pillen en mooie landkaarten

De boeken van Tad Williams zijn dik en zitten vol personages en complexe verhaallijnen. “Ik weet niet hoe andere schrijvers dat doen, maar ik onthoud alles. Als ik een verhaal met veel plotlijnen en personage aan het plotten ben, is dat voor mij als een spelletje schaak. Je kunt niet zomaar beslissen een bepaalde zet te doen, je moet alle mogelijke zetten overwegen. In mijn hoofd verander ik de plotlijnen en de personages om te zien wat dat geeft.”

Een ander kenmerk zijn de wondermooi getekende landkaarten die zijn verhalen vergezellen. “In de voorgaande boeken waren het altijd mijn eigen kaarten, maar in De Kroon van Heksenhout zijn de kaarten voor het eerst getekend door iemand anders, een illustrator die ook kaarten tekent voor Brandon Sanderson. Tijdens het schrijven moet ik zelf zeker ook nog kaarten tekenen. Ik probeer namelijk een realistische wereld te creëren dus het is belangrijk om te weten hoe ver dingen uit elkaar liggen. Wat is de beste route van de ene plaats naar de andere en zijn er dorpjes onderweg waar de personages kunnen eten of uitrusten?”

Schrijven en inspiratie

Tad Williams heeft wereldwijd meer dan 17 miljoen boeken verkocht. Hij had nooit verwacht zo succesvol te worden. “Het eerste wat je hoopt, als je schrijft, is dat je boeken gepubliceerd worden. Als dat gelukt is krijg je andere doelen: ik wil goed gepubliceerd worden, ik zou graag op tour gaan, .. maar dat het een carrière is geworden waar ik al dertig jaar mee bezig ben is heel onverwacht gebeurd – dat besluipt je.”

“Mijn boeken starten niet met personages maar met één specifiek idee, maar dit ene idee blijft vaak niet lang dominant omdat er personages en verhaallijnen bijkomen. Toen ik bijvoorbeeld startte met De Drakentroon dacht ik aan hoe we in de geschiedenis hebben gezien dat als zeer machtige koningen overlijden, het rijk dat ze opgebouwd hebben uiteen valt. Daar is het idee van het boek begonnen – totaal geen personages, behalve een koning op zijn sterfbed en zijn twee zonen die in een conflict zouden komen.  Algauw kwam dan Simon, het hoofdpersonage bij me op. Het boek begint met zijn leven als kitchen boy, en dus helemaal niet in de hoogste kringen van de samenleving.”

De wondere wereld van Otherland

Hoewel Tad Williams altijd het meest enhousiast is over het boek dat hij op dat moment aan het schrijven is, is hij altijd fan gebleven van The Dragonbone chair alsook de Otherland boeken. “Voor mij waren de Otherland boeken een manier om te laten zien welke dingen ik naast epic fantasy ook nog kon schrijven, een beetje vreemd en met een donker gevoel voor humor.”

De Otherland serie begint bij City of Golden Shadow en gaat over Virtual Reality, maar werd gepubliceerd in 1996. Toen bestond dat nog helemaal niet. “Mijn laatste ‘gewone’ job was voor Apple Computers. Ik kreeg een fascinatie voor dingen die er wellicht in de toekomst mogelijk zouden zijn. Tegelijkertijd raakte ik ook gefrustreerd omdat de technologie nog niet bestond om mijn fantasieën werkelijkheid te maken. Dat is waarom ik de boeken schreef: het kon nog niet in het echte leven, dus schreef ik een boek waarin het wel kon.”

Science fiction versus fantasy

Otherland maakt een combinatie van Science Fiction en Fantasy.  “I hate genre boundaries. Het idee dat er epic fantasy is, urban fantasy, high fantasy, hard science fiction en soft science fiction is eigenlijk puur marketing. Mijn favoriete schrijvers – zoals Ursula Le Guin, Roger Zelazny, Fritz Leuber en Ray Bradbury – hielden helemaal geen rekening met deze hokjes.“

“Als het aan mij lag zou ik mijn boeken enkel verkopen met behulp van mijn naam – dus zonder genre aanduiding. Mensen die de Osten Ard boeken goed vinden, zijn vaak bang om aan de Otherland boeken te beginnen omdat ze zeggen niet van Science Fiction te houden. Ik wil graag lezers de kans geven om het boek op zich leuk te vinden, zonder het direct af te wijzen op basis van de marketing van het verhaal.”

George R.R. Martin en A Game of Thrones

De naam Tad Williams duikt steevast op als George R. R. Martin spreekt over zijn inspiratiebronnen voor A Game of Thrones. Tad Williams:  “Ik weet niet echt of ik hem geïnspireerd heb, al is George altijd zo vriendelijk om te zeggen dat ik een grote invloed had. Ik denk dat hij, zoals velen in ons werkveld, veel slechte Epic Fantasy verhalen had gelezen die verschenen in de jaren zeventig en tachtig. Mijn boek was anders, ambitieus met veel personages en grote ideeën.”

 “De eerste keer dat ik George R.R. Martin ontmoette was op een science fiction conventie in de VS. Ik had al een aantal van zijn boeken gelezen en vond ze erg goed. Dus ik ging naar hem toe om mezelf voor te stellen. Hij keek me aan en zei ‘Get the hell out of here’. Ik vroeg me af wat ik verkeerd had gedaan. Na vriendelijk te vragen of ik hem lastigviel zei hij ‘Get the hell home and finish that book you’re writing. I’m waiting for the third one.’“

‘Unfair questions’

Het interview eindigde met een kort spelletje. Ik gaf Tad Williams steeds twee opties en hij moest één van beide kiezen.

Tolkien of George R.R. Martin

“Dat is niet eerlijk tegenover George. Hij is een geweldige man en een goede schrijver, maar Tolkien heb ik als klein jongetje van elf ontdekt. Ik schreef zelfs brieven in Elfs als een kind.”

Science fiction of fantasy

“Voor mij horen ze samen. Ik zou gaan voor de oude opvatting van fantasy, waar allebei onder vallen. Dat is wel een beetje vals spelen, maar ik ben niet voor niets een Amerikaan.  Maar als ik echt moet kiezen ga ik voor fantasy, want dat genre heeft een rijkere geschiedenis. Je kunt zelfs helemaal teruggaan naar Shakespeare.”

Ray Bradbury of Kurt Vonnegut

“Ik vind ze allebei geweldig. Kurt Vonnegut heb ik als tiener ontdekt. Ik was gek op zijn boeken en ben dat nog steeds, maar Bradbury’s The Martian Chronicles was van grote invloed op mij. De elfen in de Osten Ard serie hebben meer overeenkomsten met Bradbury’s martians dan met de elfen van Tolkien. Ik houd van Vonnegut, maar voor sentimentele redenen moet ik voor Bradbury kiezen.”

De kroon van heksenhout – Tad Williams (LS Fantasy, 2017). Boekenbeurs 2017: 29 oktober, geel podium.