Dit jaar vervoegde ik de lezersjury van de ANV Debutantenprijs. Daarvoor las ik drie debuutromans van eigen bodem: Moeders van anderen (Mirthe van Doornik), Een heldenleven (Persis Bekkering) en De avond is ongemak (Marieke Lucas Rijneveld). De individuele recensies hebben jullie inmiddels al bijna allemaal kunnen lezen, maar graag geef ik nog even een overzicht van hoe de boeken wat mij betreft met elkaar in verband stonden.
Moeders van anderen – Mirthe Doornik
Moeders van anderen is een prachtig debuut over twee zusjes die opgroeien in een disfunctionele familie. Na de scheiding van hun ouders wonen Kine en Nico bij hun moeder. Over haar drankgebruik wordt niet gepraat – maar het maakt het leven van de zusjes moeilijk. Hoewel het verhaal erg verdrietig is en een heftig thema heeft, zit er ook veel humor in het boek. En de schrijfstijl is prachtig! De zinnen lijken eenvoudig maar zeggen vaak zoveel meer dan je in eerste instantie zou denken. Ik heb een heleboel mooie quotes genoteerd.
Het einde van het boek is wel wat open, maar dat geeft de lezer hoop. Of eerder wanhoop? Dat hangt ervan af of je optimistisch bent als Kine of pessimistisch als Nico, denk ik. Mijn absolute favoriet op de shortlist in ieder geval!
Een heldenleven – Persis Bekkering
Een heldenleven is een goed geschreven debuut over een violist en een kunstenares die beiden worden verblind door igor ‘met een kleine i’. Het verhaal voelt voor mij helaas erg high brow aan. Persis Bekkering focust op klassieke muziek, moderne beeldende kunst en schilderkunst. Niet echt mijn interesses. Vaak laat literatuur mij nieuwe werelden ontdekken, maar tijdens het lezen van Een heldenleven bleef ik me een buitenstaander voelen. Het boek deed me weinig tot niets.
Het eerste deel is samen te vatten met de quote ‘Alles wat jij overhoudt is een paar echt vreemde schoenen’. Het tweede deel speelt zich zeven jaar eerder af en wist me een klein beetje meer te smaken. Al was ik vooral aan het giechelen om het Amsterdamse, het typische Hollandse. Lang vergeten woorden als ‘gratenpakhuis’ en ‘poepchinees’ deden me beseffen hoe Vlaams ik ben geworden.
Kunstenares Kiriko, het hoofdpersonage van deel twee, wil niet meer presteren terwijl igor ‘vervloekte ambities heeft die eisen dat hij altijd voor het hoogste gaat’. Behalve zijn grootse ambities kon ik me nergens met igor identificeren. En ook niet met Kiriko of Adrian. Helaas. Dit boek was niets voor mij, wat niet wegneemt dat het een prima debuut is. Mooi geschreven ook. Bonuspunten voor de knappe verwijzing naar Being John Malkovich.
De avond is ongemak – Marieke Lucas Rijneveld
Van de boeken op de shortlist sprak De avond is ongemak mij het minste aan. Een gereformeerd boerengezin wordt getroffen door de dood van een kind. Door de ogen van Jas zien we hoe de familieleden elk op hun eigen manier omgaan met het verlies. Vader en moeder zijn volledig verlamd door verdriet en zien niet hoe Jas, haar zusje Hanna en haar broer Obbe ondertussen langzaam ontsporen.
De avond is ongemak deed me denken aan Het Smelt. Ik vond het verhaal schrijnend en smerig, maar tegelijkertijd wist het boek naast walging weinig emotie bij me los te maken. Het taalgebruik las niet altijd even prettig door de vele vergelijkingen en metaforen. Het verhaal blijft in een kringetje steeds hetzelfde vertellen (waar gaat het heen? van kwaad tot erger?) en ook het einde was erg voorspelbaar. Dit boek was niet aan mij besteed.
De rest van de publieksjury was het met mij eens: Mirthe van Doornik heeft de publieksprijs gewonnen met Moeders van anderen. De vakjury koos De avond is ongemak van Marieke Lucas Rijneveld als winnaar. Proficiat!