Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken: een obelisk als monument voor vriendschap

In Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken reist een jonge schrijver naar Alexandrië. In zijn koffer de boeken van zijn overleden vriend Tomas. Het reisdoel: de boeken van Tomas in de beroemde Bibliotheek van Alexandrië plaatsen om ze op deze manier te vereeuwigen. Tegelijkertijd gaat de ik-figuur op zoek naar de tombe van Alexander de Grote, over wie hij al langer een biografie wil schrijven. Arjen van Veelen heeft met Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken een prachtige ode aan de vriendschap en aan het leven geschreven. De essayistische stijl geeft het verhaal een diepere laag. De foto’s voegen een echt reisgevoel toe en tijdens het lezen krijg je een band met de personages. Wat een eerlijk verhaal, zo rauw en puur. Ik was tot tranen toe geroerd.

Een intiem verhaal van rouwverwerking

Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken is een monument voor de vriendschap die Arjen van Veelen had met de Vlaamse schrijver en journalist Thomas Blondeau, veel te jong overleden in 2013. Als lezer bekruipt je af en toe de vraag welk gedeelte van het boek echt gebeurd is en waar de fictie het verhaal overneemt. Eén ding is zeker: het verdriet is echt. En dat voel je.

De ik-figuur in het boek kijkt enorm op naar de twee jaar oudere Tomas. Hij is de oudere en wijzere versie van zichzelf, of hoe hij zichzelf in de toekomst wil zien. Tomas geeft leestips, helpt de ik-figuur door zijn studie heen en daagt de ik-figuur voortdurend uit.

Zowel Alexander de Grote als Tomas hebben grootse ideeën en willen de wereld veroveren. De Grote door middel van veldslagen, Tomas door middel van zijn poëzie. Beide mannen zijn op zoek naar aanzien en naar een publiek: ze worden graag gehoord. En misschien wel het belangrijkste: ze willen niet vergeten worden na hun dood. Ze willen hun ideeën, hun levenswerk, nalaten aan de wereld. Nu Tomas dat zelf niet meer kan doen, neemt de ik-figuur deze taak op zich.

Lessen voor de moderne mens

Van Veelen schrijft dat Alexander de Grote verbouwereerd was bij het besef dat er vele werelden bestaan, terwijl hij er niet eens één kon veroveren. Misschien was Alexander de Grote wel de eerste persoon die leed aan FOMO (fear of missing out) en dat van zichzelf besefte. Voor mij de belangrijkste les in deze roman. Het leven is een aaneenschakeling van momenten, nooit zul je alles van de wereld en van andere mensen kunnen ontdekken. Verlies je eigen doelen en dromen niet uit het oog. Voel je bovendien niet verplicht om mee te doen aan de mooi weer-show op sociale media.

De ik-figuur in het boek heeft in ieder geval een hekel aan het internet. Met name aan sociale media. Hij vindt het verschrikkelijk hoe de rouw om Tomas op zijn Facebookprofiel bijna een wedstrijd lijkt te worden. Wie heeft de beste anekdote, wie heeft het meeste recht op verdriet? Toch doet Arjen van Veelen er, door een boek aan zijn overleden vriend te wijden, zelf ook aan mee.

Desalniettemin vormt dit boek een eerlijk verslag van zijn rouwverwerking, aangevuld met prachtige inzichten over vriendschap en het leven, een spoedcursus Griekse mythologie en een introductie tot de mysterieuze verschijning van Alexander de Grote. Daarnaast gebruikt de ik-figuur het internet om de dood van Tomas, en onze sterfelijkheid in het algemeen, te proberen bevatten. Hiervoor kijkt hij bijvoorbeeld naar filmpjes waarin mensen gemarteld worden, om precies het moment te vinden waarop het leven omslaat in de dood. Diepzinnig en treurig tegelijkertijd.

Een ode aan een overledene alsook een oproep om de doden niet zomaar te vergeten.

Met dank aan de Hebban Leesclub voor het leesexemplaar!