De abrikozenboom: de geur van abrikozen brengt het verleden tot leven

De Abrikozenboom vertelt over de oude Joodse vrouw Elisabetta, de jonge Duitse danseres Pola en een abrikozenboom. Elisabetta heeft haar hele leven lang jam gemaakt. De potten in haar voorraadkelder, de geur van abrikozen en de boom in de tuin doen haar denken aan het verleden. Langzaamaan raakt ze steeds meer in haar herinneringen verzonken, maar dan is daar plots het Duitse meisje, haar nieuwe onderhuurster, die zich gaandeweg in haar leven dringt. Voor het eerst in lange tijd deelt de oude vrouw de gebeurtenissen uit haar verleden; haar pijn en haar verdriet. Ook het meisje draagt een zware last met zich mee. Een bijzonder mooi verhaal dat verrassend goed in elkaar blijkt te zitten en op originele wijze de thematiek van de Tweede Wereldoorlog bij de lezer brengt. De Abrikozenboom is het persoonlijke verhaal van een Joodse vrouw die de oorlog overleefde.

Ik heb het mijn hele leven betreurd dat je er geen invloed op hebt op wie je verliefd wordt.

Beate Teresa Hanika stelt in De Abrikozenboom een mooie schrijfstijl tentoon. Het verhaal leest vlot, met hier en daar een quote om in te lijsten.

“Ze constateerde dat ze de wolken wantrouwde, en nadat ze langer over die zin – ik wantrouw de wolken – had nagedacht, realiseerde ze zich dat het iets anders was. Iets wat ze niet kon thuisbrengen.”

De schrijfstijl maakt de personages en het verhaal erg realistisch. De emoties van de personages voelen oprecht en als lezer word je aangespoord om ook je eigen emoties over de gebeurtenissen te ontwikkelen. Het plot blijft af en toe wel wat achter op het emotionele aspect. De ontknoping, hoe ontroerend ook, is grotendeels voorspelbaar. Maar is dat erg? Zelf heb ik het niet als storend ervaren omdat De Abrikozenboom wat mij betreft een vertelling is die gaat over emoties en gevoel. Het plot, hoe goed het ook in elkaar zit, blijft ondergeschikt.

Dansen is als toveren. Je kunt je er helemaal in verliezen.

Belangrijke thema’s in het verhaal zijn oorlog, jodenhaat, schuldgevoel en vergiffenis. Maar ook het leven als artiest (een danseres en een zangeres getuigen) heeft een belangrijke plaats in het verhaal. De meeste aandacht gaat echter naar de ontluikende vriendschap, misschien beter te omschrijven als een verwantschap, tussen de oude vrouw en het jonge meisje. Door het wisselende perspectief van Elisabetta en Pola, leer je beide vrouwen beter kennen. Interessant is wel dat Elisabetta, de oude vrouw, altijd het ik-perspectief houdt. De hoofdstukken over Pola zijn geschreven in de derde persoon enkelvoud en zo lijkt het alsnog alsof iemand anders, misschien wel Elisabetta, haar levensverhaal vertelt. Hierdoor krijg je toch net iets minder grip op de dingen die in het hoofd van Pola omgaan.

Daarentegen is het wel lichtelijk verwarrend dat twee personages hetzelfde heten, ondanks het feit dat dit een goede reden heeft. Ook de manier waarop de oude vrouw tegen haar overleden zussen praatte is soms wat lastig om te lezen. Niet uit verwarring deze keer, maar eerder uit irritatie: de kwelgeesten waren me iets te aanwezig in het verhaal.

Al met al is De Abrikozenboom een mooie vertelling die me oprecht geraakt heeft, maar die naar verwachting ook redelijk snel weer in de vergetelheid zal raken. Heerlijk op het moment van lezen, maar geen verhaal dat het tot mijn favorietenlijstje weet te schoppen.

Het persoonlijke relaas van een eenzame achterblijfster na de oorlog.

Met dank aan de Hebban Leesclub voor het opsturen van een exemplaar!