Gangster Anders en zijn vrienden: een teleurstellende roman

Gangster Anders en zijn vrienden (en een enkele vijand) vertelt het verhaal van drie buitenbeentjes die samen een succesvolle business opzetten. Pastor Johanna en receptionist Per laten Gangster Anders, net vrijgelaten uit de gevangenis, op betaling criminele klusjes uitvoeren voor de Zweedse onderwereld – mensen in elkaar slaan bijvoorbeeld. Wanneer Gangster Anders zich echter bekeert tot het woord van God moeten ze een andere manier vinden om aan inkomsten te komen. Een absurdistisch verhaal, dat in haar uitvoering helaas teleurstelt. Het boek is niet grappig, personages komen niet uit de verf en emoties komen niet over. Jonas Jonasson weet de hoge verwachtingen na zijn goed ontvangen debuut de 100-jarige man die uit het raam klom en verdween niet waar te maken.

Verkeerde verwachtingen

De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween las ik met enorm veel plezier en ik besloot: vanaf nu ben ik fan van Jonas Jonasson! Het verhaal was immers hilarisch grappig en bevatte tegelijkertijd wijze levenslessen. Helaas wist De Zonderlinge Avonturen van het Geniale Bommenmeisje me toch niet helemaal te overtuigen en begon ik te twijfelen. Is Jonas Jonasson een one-trick-pony die keer op keer hetzelfde trucje gebruikt? Of is hij de originele en grappige taalvirtuoos die hij in zijn eerste boek lijkt te zijn? Ik besloot hem met Gangster Anders en zijn vrienden (en een enkele vijand) nog één laatste kans te geven..

Na het lezen van eerdere boeken van Jonasson verwachtte ik opnieuw een boek waarin historische feiten een belangrijke rol spelen, er een roadtrip wordt gemaakt en het verhaal hilarisch grappig is. Helaas voldeed Gangster Anders en zijn vrienden (en een enkele vijand) totaal niet aan mijn verwachtingen. Allereerst ontbreekt er een historisch perspectief – iets wat tot nu toe kenmerkend was voor de boeken van deze Zweedse bestseller auteur. Ik vind het een gewaagde keuze en bewonderenswaardig dat Jonas Jonasson iets nieuws probeert, maar helaas pakt dit toch niet helemaal goed uit.

Het verhaal komt maar moeilijk op gang

Hoewel het idee opnieuw bizar en absurdistisch is – een Gangster bekeert zich tot Jezus – kwam het verhaal toch niet helemaal uit de verf. Ik heb niet gelachen, niet gehuild en niet meegevoeld met de personages. Uiteindelijk heeft Jonasson me vooral doen zuchten, omdat ik het boek maar niet uitgelezen kreeg.. Het plot was mij persoonlijk veel te saai; er gebeurde veel te weinig en personages worden met een bijna complete levensloop geïntroduceerd; wat het verhaal enorm vertraagd. Zo werd koster Börje Ekman – een nutteloos personage dat een aantal hoofdstukken meespeelt –geïntroduceerd met een compleet hoofdstuk.

Daarentegen vond ik het wel leuk dat het perspectief af en toe wisselt. Zo zijn we aanwezig bij diverse bijeenkomsten van de criminelen, leren we de Graaf en de Gravin steeds beter kennen en gaan we met Olofsson en Olofsson op pad om vuile klusjes op te knappen. Als lezer weet je door deze alwetende verteller dus meer dan de hoofdpersonages; wat het verhaal toch nog een klein beetje diepgang weet te geven.

Een pastor die niet in god gelooft

Religie speelt een belangrijke rol in Gangster Anders en zijn vrienden (en een enkele vijand). Ik vind het heel interessant dat Jonas Jonasson dit thema van verschillende kanten bekijkt. Zo heb je de pastor die eigenlijk totaal niet in God of in de bijbel gelooft en de Gangster die er – op zijn manier – steeds meer mee in aanraking komt. De receptionist houdt zich er wijselijk buiten. Daarnaast is liefdadigheid / het geven aan andere mensen een belangrijk thema, wanneer de ex-crimineel Gangster Anders beseft dat het een heerlijk gevoel is om geld weg te schenken aan mensen die het minder goed hebben. Tegelijkertijd heb je echter ook de receptionist en de pastor die profiteren van de goedheid van Gangster Anders en zijn geld achteroverdrukken. Stof tot nadenken biedt dit boek genoeg.

Gangster Anders weet de lezer niet tot zijn geloof te bekeren.

Met dank aan de Hebban Leesclub voor het opsturen van een exemplaar!