Noem het liefde: liefde in een narcistisch tijdperk

De vierendertigjarige Tomas Wolf begint een relatie met het jongere meisje A. Een relatie die al snel verstikkend blijkt te werken. Volgens de achterflap schetst Daan Heerma van Voss met Noem het liefde ‘een even betoverende als genadeloze schets van deze tijd’. Ik weiger echter te geloven dat dit boek onze tijdgeest weerspiegelt. Ik geloof dat er absoluut gezonde en goede relaties bestaan. Dat er genoeg jonge vrouwen zijn die niet grof gebekt zijn omdat ze denken dat dat de enige weg naar iemands hart is. Bij vlagen was ik geraakt door de echtheid van de gesprekken in dit boek. Maar de personages maakten het me moeilijk om compleet van het boek te genieten.

Het meisje A. Zo heette ze, zolang ze van mij was.

Tomas heeft de liefde afgezworen en denkt dat een relatie niet voor hem is weggelegd. Totdat hij het meisje A. redt wanneer ze bijna door een taxi wordt aangereden. Ondanks het feit dat ze verre familie van elkaar zijn, willen de twee niet anders dan elkaar. Dit is de start van een zeer onstuimige relatie.

Wanneer de ernstig zieke Adriaan, filosoof en goede vriend, Tomas vraagt om zijn relatie met het meisje A. te documenteren, ziet Tomas een manier om zijn geldproblemen op te lossen. Het meisje A. is immers in de waan dat hij een rijke man is. Tomas twijfelt of een dergelijk logboek wel eerlijk is tegenover zijn geliefde. Toch kan hij Adriaan niet weigeren nog één keer te voelen wat hij voelt. Bovendien weet Adriaan op deze manier in te spelen op de scenarist in Tomas. Ooit won hij een Gouden Kalf voor zijn verdiensten. De vraag is echter: wat blijft er over van de liefde als je deze in al haar facetten probeert vast te leggen? En wat is liefde eigenlijk?

Ze speelde geen spelletje, op dit moment meende ze alles.

Het meisje A. is geen gemakkelijke jongedame. Ze eist alle aandacht van Tomas op. Wenst het beste stel uit de geschiedenis te zijn en wil dat iedereen jaloers op hen is. Het meisje A. rust niet voordat ze Tomas heeft laten zien wat het in het huidige ‘narcistische tijdperk’ betekent om van iemand te houden. Ze is stoer, onverschrokken en niet bang om grof uit de hoek te komen. Ook maakt ze seks en porno bespreekbaar, iets wat voor Tomas niet altijd vanzelfsprekend is.

‘Ik vind het zo lekker om in je klaar te komen,’ begon ik te kroelen.
‘Ik vind het ook lekker als je klaarkomt,’ zei ze terug. ‘Al doet het soms een beetje pijn.
Ik vroeg of het lekkerder was dan wanneer anderen klaarkwamen.

Van dit gesprek gingen echter de haren op mijn arm overeind staat. Waarom vraagt Tomas niet hoe het komt dat ze soms pijn heeft tijdens de seks? Waarom interesseert dat hem niet? Zolang hij maar lekkerder klaarkomt dan de rest zal het hem worst wezen. Een dergelijke houding ten opzichte van het meisje A. – en vrouwen in het algemeen – stoort mij. Al geeft het meisje A. later in het boek wel aan bewust sexy en grof te doen om aantrekkelijk te zijn voor hem, dus ook haar treft een gedeelte van de blaam.

Ik heb het gevoel dat Tomas en het meisje A. het slechtste in elkaar naar boven halen. Ze hebben een allesbehalve gezonde relatie. Dit zijn geen personages om van te houden. Eerder klunzen in de liefde die het bloed onder je nagels vandaan halen.

Hierbij dient gezegd te worden dat het voor een auteur niet altijd gemakkelijk is om onsympathieke personages te scheppen. Een welgemeend dankjewel daarvoor aan Daan Heerma van Voss. De personages doen in ieder geval niet altijd mee aan de hype om zichzelf en hun eigen leven zo perfect mogelijk voor te stellen. Dat is al één daad van rebellie. Bovendien weet Heerma van Voss hun relatie zo echt te maken, dat het je als lezer pijn doet dat de twee zo slecht met elkaar omgaan.

Een liefde waarover een film zou kunnen worden gemaakt

Ondanks de titel is Noem het liefde geen niemendalletje over seks en liefde, maar kent het verhaal een diepere laag. Interessant is de verwijzing naar Robert McKee, de wereldberoemde schrijver van het boek Story. Tomas heeft openlijk kritiek op de storytelling god, terwijl hij tegelijkertijd de kenmerken van diens theorie in zijn eigen liefdesverhaal ontdekt.

Daarnaast valt ook de filosofische thematiek van het boek te prijzen: wat is liefde? kun je liefde meten? en is er een verschil tussen liefde en ware liefde? Ook de schrijfstijl draagt bij aan een netjes afgewerkt geheel.

‘En?’ vroeg de moeder hoopvol, enigszins rood aangelopen van de wijn.
‘Rollade. Heerlijk,’ zei ik. De moeder keek me vragend aan, ze verlangde meer tekst. ‘De vraagt dringt zich op,’ zei ik maar, ‘waarom niet al het voedsel samengebonden en opgerold wordt.’
‘Hoezo?’ vroeg de moeder, ‘dat is toch heel onhandig met prei bijvoorbeeld?’

Dit vind ik dan weer een hilarische quote die heel goed het burgerlijke in onze samenleving weet te schatten. Het toont aan hoe we alle stiltes willen vullen met futiliteiten, ook als we niets te zeggen hebben. Om deze anekdote heb ik dan ook luidop gegrinnikt.

Noem het liefde is een noemenswaardige poging het concept liefde in kaart te brengen, die de lezer met pijn in het hart achterlaat .

Met dank aan De Bezige Bij voor het opsturen van een recensie-exemplaar!