De boekhandel van Teheran: verhaal van een verloren liefde

De boekhandel van Teheran vertelt het verhaal van een eerste liefde en het bijbehorende liefdesverdriet als deze relatie eindigt. Marjan Kamali schreef een groots opgezet liefdesverhaal tegen het decor van het onrustige Iran van de jaren ’50. De balans tussen romantiek en geschiedenis zit precies goed. Het verhaal is romantisch, maar niet zwijmelzoet. Politiek geëngageerd, maar nergens saai of traag. De boekhandel van Teheran is een boek dat je onmogelijk weg kunt leggen.

Liefde in de boekwinkel

Het is 1953. De idealistische en dromerige Roya is zeventien jaar. Na schooltijd brengt ze heel wat uren door in de boekhandel van meneer Fakhri. Literatuur en poëzie geven haar rust. Op een dag komt Bahman, een knappe jongeman, de winkel ingestormd. Het is liefde op het eerste gezicht tussen Roya en de jongen die de wereld wil veranderen. Ze zien elkaar wekelijks tussen de boeken en langzaamaan ontstaat er een voorzichtige romance.

Omdat het al bijna zomer was, omdat de struiken en de bomen al volop in bloei stonden, omdat het schemerde en omdat ze zeventien waren en de geur van jasmijn in de lucht hing, zou Roya hun wandeling over de boulevard nog jarenlang meedragen in haar hart.

Ondertussen is Teheran om hen heen aan het veranderen: er wordt gefluisterd over een revolutie. Roya houdt zich slechts oppervlakkig bezig met de politieke situatie, maar Bahman staat op de barricades. En dat is niet zonder gevaar. Opeens is Bahman verdwenen. Zit hij in de gevangenis? Of moet hij onderduiken?

Maar dan krijgt Roya een brief. Bahman vraagt haar om af te spreken op een plein, om vandaar naar een huwelijksloket te gaan. Op de bewuste dag wordt er een coup gepleegd, die Iran voor altijd zal veranderen. Bahman komt niet opdagen in de chaos. Wekenlang probeert Roya contact met hem te zoeken, maar het mag niet baten. Tot bijna veertig jaar later, wanneer Roya door een speling van het lot eindelijk de kans krijgt om Bahman de vragen te stellen die haar al die tijd achtervolgd hebben.

Heden en verleden komen samen

Het verhaal van De boekhandel van Teheran start in 2013 wanneer Roya op weg is naar een verzorgingstehuis om Bahman na al die jaren opnieuw te ontmoeten. Daarna ontdekken we via de hoofdstukken in 1953 hun prille liefdesgeschiedenis. Marjan Kamali wisselt heden en verleden met elkaar af en vertelt zo het verhaal van een verloren liefde. Normaal gezien ben ik geen groot fan van liefdesverhalen, maar De boekhandel van Teheran had me vanaf de eerste pagina volledig in haar ban.

Het decor van dit prachtige verhaal is het onrustige Iran van de jaren ’50. Waar in Reading Lolita in Tehran de balans tussen de verschillende onderwerpen compleet zoek was, weet Kamali de feiten precies goed te doseren. Ik kreeg een duidelijk beeld van de politieke situatie in Iran, zonder dat ik overdonderd werd met een geschiedenisles.

Levensechte personages

Kamali voert in deze roman levensechte personages uit alle lagen van de bevolking op. Roya groeit op in Teheran met haar stoere zusje Zari en hun liefhebbende ouders. Baba en Maman zijn progressieve mensen en vooral Baba heeft grootse plannen met zijn meisjes. Hij wil dat zijn dochters een goede opleiding krijgen en wetenschappers worden. De nieuwe madame Curie of de nieuwe Helen Keller bijvoorbeeld. Hij zorgt er uiteindelijk voor dat zijn beide dochters naar Amerika kunnen vertrekken om te studeren.

Hoewel Roya en Bahman de hoofdpersonages zijn van het verhaal, komen ook andere personages aan het woord in De boekhandel van Teheran. Zo leren we dat ook meneer Fakhri, de goedhartige eigenaar van de boekhandel, de liefde van zijn leven is verloren. Een van de meest intrigerende personages vond ik naast Walter de moeder van Bahman. Zij heeft een psychische stoornis en dat heeft behoorlijk veel effect op Bahman en zijn vader. Dat de vrouw een hekel heeft aan Roya maakt het er ook niet gemakkelijker op.

Ik zal nooit begrijpen hoe het komt dat het leven in 1953 zo’n onverwachte wending voor ons nam. Voor jou en voor mij, bedoel ik – laat staan voor het hele land. Zelfs als ik honderd word, dan zal ik het nog niet helemaal begrijpen.

De boekhandel van Teheran is een prachtig, maar ook verdrietig liefdesverhaal. Marjan Kamali schrijft beeldend over levensechte personages tegen de achtergrond van een onrustige periode in Iran. Het boek heeft echter ook een diepere laag. De auteur onderzoekt de veranderende rol van vrouwen, schrijft over psychische problemen en politieke spanningen. Een absolute aanrader.

Met dank aan VBK België voor het recensie-exemplaar.