Dwaallichten: gedichten om in te verdwalen

In de prachtige gedichtenbundel Dwaallichten onderzoekt Gerda Blees de menselijke behoefte om het onbegrijpelijke te begrijpen. Een wereld van zoekende, verliefde, vragende en verwarde personages komt tot leven. Haar woorden zijn spaarzaam, maar kloppen altijd precies. De gedichten lijken zo eenvoudig, maar zijn dat niet. Dit is een boekje om te koesteren en meerdere keren nog eens open te slaan. Iedere keer ontdek ik iets nieuws in deze gedichten.

Gedichten als korte verhaaltjes

Ik kende Gerda Blees al van haar prachtige verhalenbundel Aan doodgaan dachten we niet. Een bundel vol lugubere verhalen. Ook haar gedichten zijn korte verhaaltjes op zich. Ik vond ze niet altijd eenvoudig om te lezen – al hielp hardop lezen enorm (zoals meestal het geval is bij poëzie).

Please, verlos me verder nergens van behalve dan de ogen van
de man die bij zichzelf bleef op gepaste afstand, vlak
voordat hij wegkeek.

Blees durft het aan om zware thema’s in haar gedichten te verwerken: een meisje met anorexia, het stoerste meisje dat overleden is, een verkrachting, zelfmoord, deeltjesfysica… Toch is de bundel in zijn geheel niet zwaarmoedig – zeker niet in vergelijking met de eerdere verhalenbundel. In veel van de gedichten is hoop aanwezig, alsook de liefde.

Een hoog herkenbaarheidsgehalte

maar soms voel ik me als de man
met elke dag dezelfde grijze regenjas
en elke dag hetzelfde ongewassen haar

In haar gedichten schrijft Blees ook over herkenbare zaken, met zinnen zoals ik kan je niet vertellen hoe aangenaam het is zonder beha naast je in de trein te zitten. Haar metaforen zijn vaak erg mooi, zonder het te ver weg te zoeken. Ook de titel van de bundel komt meerdere keren terug.

blijf zitten hou je vast en laat de dwaallichten
de dwaallichten en maak je zinnen af.

Verschillende hoofdstukken

De bundel Dwaallichten is verdeeld in hoofdstukken. De gedichten in het eerste hoofdstuk, waarom of waar, lijken over het alledaagse leven te gaan. Kleine verhaaltjes in het nu over mensen en hun onderlinge relaties. In het tweede hoofdstuk – B – lijkt het alsof Gerda Blees in haar gedichten tegen iemand spreekt. De mysterieuze B komt in ieder van deze gedichten terug. Als je het mij vraagt gaat het hier om een verloren liefde. Ik vond deze gedichten heel herkenbaar, maar ook wat triest.

Ik belde naar huis B
maar niemand nam op
wat logisch was ik woon alleen

Het hoofdstuk Volwassen vormen begint met een gedicht over opvoeding. Wat volgt zijn gedichten over het stoerste meisje, de vader-kind relatie, een gedicht over twee zussen, over onzekerheid en over drie vrouwen. Dit hoofdstuk eindigt met Graag verlossing. Het gedicht uit de bundel dat me misschien wel het meest wist te raken.

Tot slot volgen nog de hoofdstukken Lichtdrager – deze gedichten raakten mij persoonlijk het minst – en Dwaallichten. Het gedicht Aan de andere kant eindigt met een prachtige zin: “De ruimte waar je was is hier gebleven.”

Met spijt in mijn hart bracht ik Dwaallichten terug naar de bibliotheek. Deze prachtige verhaaltjes in dichtvorm wisten mij te raken en me ertoe te verleiden het boek keer op keer opnieuw open te slaan. Gedichten om in te verdwalen.