Geestgrond: archeologie van de man-vrouwverhouding

Titel
Geestgrond
Oorspronkelijk
Ghost Wall
Auteur
Sarah Moss
Vertaling
Tjadine Stheeman
Uitgeverij
Orlando
Jaar
2019
Pagina's
176

Silvie en haar ouders doen een zomer lang mee aan een archeologisch experiment. Ze wonen in een plaggenhut en proberen te leven zoals men dat deed in de IJzertijd. Dat betekent onder andere: eetbare planten foerageren, vuur stoken, je wassen in de rivier, het dragen van jute kleding en konijnen slachten. Ondertussen komt de relatie tussen Silvie en haar vader steeds meer op scherp te staan. Wat volgt is een duister, maar ietwat voorspelbaar verhaal. Geestgrond is een aangename novelle, sterk in haar eenvoud.

Geestgrond - Sarah Moss

Een archeologisch experiment

Tijdens de zomervakantie trekt de zeventienjarige Silvie met haar vader (buschauffeur bij dag, maar met een obsessie voor het leven in de IJzertijd) en haar moeder naar Northumberland. Hier wonen ze twee weken in een hut – aangesloten bij een archeologisch experiment van een professor en zijn studenten. Onder leiding van professor Slade proberen ze te leven van wat de natuur te bieden heeft, zoals de veenmensen dat duizenden jaren geleden ook deden. Terwijl de professor en zijn studenten heel gemoedelijk zijn, gaat de vader van Silvie wel heel ver in zijn re-enactment. Sowieso is hij geen aangename man. Hij is moeilijk en wispelturig. Zonder concessies wil hij het harde bestaan van vroeger zo waarheidsgetrouw mogelijk imiteren. Sylvie en haar moeder lopen op eieren rondom hem.

Geestgrond begint met een flashback. We lezen over het offeren van een veenmeisje. Als ik de achterflap mag geloven gaat het hierbij over een droom die Silvie achtervolgd – alleen vinden we dit nergens terug in het verhaal. Het blijft bij één enkele flashback die verder geen uitleg krijgt. Hoewel het een sterk begin is, doet de genoemde droom in de synopsis me twijfelen over het doel van deze terugblik.

Het is een kunst om haar vast te houden op de plek die ze nu betreedt, aan de rand van de veenpoel, in de tijd en ruimte tussen leven en dood, te laat om terug te keren naar de levenden maar ook nog geen tijd, nog niet – dat zal nog even duren – om volledig dood te zijn.

Geestgrond - Sarah Moss

Onderdrukking van de vrouw

Hoewel Geestgrond de levenswijze van een volk uit het verleden probeert te reconstrueren, gaat dit verhaal veel meer over thema’s als onderdrukking en mishandeling. Vader Bill is gewelddadig en hardhandig tegenover zijn vrouw en dochter. Silvie leeft echter zo afgeschermd van de ‘echte wereld’, dat ze niet beseft dat de houding van haar vader niet normaal is.  Ze is bang om zijn regels te overtreden en doet alles wat hij zegt. Met dit ietwat duistere verhaal stelt Sarah Moss de man-vrouw verhouding in heden én verleden in vraag, alsook de relatie tussen een vader en zijn gezin. Vooral de studente Molly deed mijn feministische hart kloppen. En voelde ik daar nu een prille liefde bloeien tussen Molly en Sylvie? Sowieso is het interessant om te lezen hoe Sylvie zich langzaam maar zeker bewust wordt van haar eigen seksualiteit.

Zonder huis, bedacht ik, is het veel lastiger om iemand in zijn bewegingen te beperken. Veel lastiger voor een man om een vrouw te beteugelen en binnen te houden.

Geestgrond telt slechts 176 pagina’s en heeft een aangename, eenvoudige schrijfstijl. Hoewel de afloop van dit ietwat duistere verhaal behoorlijk voorspelbaar is, deed dit niet af aan mijn leesplezier. De grimmige sfeer tussen de familieleden en de setting in het bos zorgden immers voor voldoende spanning.

Sarah Moss weet met het grimmige Geestgrond thema’s als vrouwenonderdrukking en mishandeling aan te kaarten, verpakt in een archeologisch experiment. Tussen neus en lippen door leert de lezer van alles over de vroegere veenmensen, maar het is de hardvochtige houding van vader Bill die bij zal blijven.

Geestgrond - Sarah Moss

Met dank aan Elkedag Boeken voor het recensie-exemplaar.

Meer leestips?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief
en ontvang ongeveer maandelijks verse boekentips!