De autist en de postduif: satire op de Nederlandse kneuterigheid

Geert is zevenendertig en woont nog bij zijn moeder. Janine vindt het hoog tijd dat haar zoon uit huis gaat. Zogezegd, zo gedaan. Geert gaat naar de makelaar en een uur en kwartier later heeft hij een huis gekocht. Zo begint het hilarische De autist en de postduif van Rodaan Al Galidi. Ik heb dit boek in één ruk gelezen, ondertussen luidop schaterlachend. Al Galidi gebruikt het perspectief van de autist – uitvergroot in al zijn stereotiepe kenmerken – om als een buitenstaander op de Nederlandse samenleving te reflecteren. Hij laat de lezer met een nieuwe blik kijken naar het ‘Land der Nee’. Een aanrader.

De kringloopwinkel en de viool

Op haar zeventiende wordt Janine op bijzondere wijze zwanger. Ze zit met drie homovrienden te blowen in een schuur. Opeens voelt ze haar eisprong en besluit ze dat dit het ei is ‘van een zoon die Geert heet’. Ze vraagt haar drie homovrienden om klaar te komen in een kommetje – zij maken er een wedstrijd van, degene die het snelste klaarkomt zal de vader zijn. Dit sperma wordt met behulp van een rietje in Janine geblazen. Twee weken later ontdekt ze dat ze zwanger is. Omdat haar ouders zeer gelovig zijn en Janine niet weet of niet wil weten wie van de jongens in de schuur de vader is, denkt ze dat ze moeder, vader, opa, oma en de hele familie voor het kind moet zijn.

Zoon Geert is een geniale autist. De kringloopwinkel waar Janine werkt is een heuse speeltuin voor hem. Iedere avond na sluitingstijd betreedt hij de winkel. Hij haalt apparaten uit elkaar en knutselt vervolgens nieuwe toepassingen. Zo linkt hij een cardiograaf aan een platenspeler, waardoor er tekeningen van de ‘hartslag van muziek’ gemaakt kan worden. Op een dag ontdekt Geert een oude viool. Hij begint violen te maken met het hout van oude bankstellen. Een Duitse antiquair verkoopt zijn violen voor veel geld aan professionele muzikanten. Geert heeft zijn roeping gevonden – hoog tijd volgens moeder Janine dat haar zoon op zichzelf gaat wonen.

Wat een wereld als een bank wakker wordt en een viool blijkt te zijn en een viool droomt dat ze een bank is.

In zijn nieuwe huis, dat nog van een duivenmelker is geweest, opent een postduif de wereld van Geert. Elke keer als hij de doffer op het internet zet en gratis laat afhalen, komt het dier terug. Zo ontmoet Geert steeds nieuwe mensen. Om ervoor te zorgen dat de postduif niet terugkomt, brengt hij hem zelfs naar het meest zuidelijke punt in het land. Maar de duif komt terug en verandert het leven van Geert eens en voor altijd.

De duif en de schaterlach

Pas op pagina 140 maken we overigens kennis met de duif uit de titel, nadat we Geert hebben zien opgroeien van een onhandig kind dat voor zijn tiende 65% van zijn botten brak tot een wereldberoemde vioolbouwer. Zijn levensloop is interessant, maar het is vooral de humor van Al Galidi die het boek draagt. Geert is zo’n autist die alles letterlijk neemt, wat leidt tot hilarische situaties (bijvoorbeeld wanneer hij hoort dat je een meisje eerst nat moet maken). Om over de manier waarop hijzelf verwekt is maar te zwijgen.

Ik kan niet ontkennen dat het autisme van Geert ontzettend stereotiep is. Natuurlijk doet dit geen recht aan de manier waarop deze stoornis zich bij iedere autist op eigen wijze openbaart, maar toch begrijp ik wat Rodaan Al Galidi hiermee heeft willen doen. Door in De autist en de postduif een uitvergroting van de vooroordelen over autisme te maken, is dit een heel absurdistisch verhaal geworden. Het is een manier om een buitenstaander te creëren en tussen de regels door de Nederlandse maatschappij aan de kaak te stellen. Het is een eenvoudig, satirisch verhaal. Dus ook de personages blijven eendimensionaal – we zien enkel hun oppervlakkige kenmerken. Janine houdt van seks. Geert is een autist. En zijn vader, die is een rietje!

De autist en de postduif was mijn eerste kennismaking met Rodaan Al Galidi in romanvorm – ik las al een kortverhaal van hem in Er zijn geen paarden in Brussel en enkele van zijn gedichten in bloemlezingen. Dit boek maakt me ontzettend nieuwsgierig naar meer van zijn werk.

De autist en de postduif is een boek dat me luidop deed schaterlachen. Hoewel de vertelling van Rodaan Al Galidi op de lachspieren werkt, geeft het boek ook inzicht in de Nederlandse maatschappij – in al haar kleinburgerlijke facetten.