Hier is alles veilig: intense roadtrip ter reconstructie van het leven

Na een noodkreet van haar stiefzoon Immanuel, die ze tien jaar niet heeft gezien, vertrekt arts Lydia naar Israël. Daar aangekomen blijkt ze te laat. Immanuel heeft een einde aan zijn leven gemaakt. Er rest Lydia niets anders dan haar oude moederrol weer op zich te nemen en door te reizen op zoek naar wie haar zoon is geworden. Hier is alles veilig is een bijzonder sterk gecomponeerde debuutroman. Hoewel het verhaal veel verschillende thema’s omvat – rouw, familie, opgroeien, legerdienst, Israël en Palestina – passen alle puzzelstukjes van het verhaal goed in elkaar. De locatie lijkt misschien voor velen ver-van-mijn-bed, maar Van Offel weet het verhaal tot dichtbij de lezer te brengen. Indrukwekkend.

Op afstand van de wereld

In Hier is alles veilig maakt neonatoloog Lydia een roadtrip door Israël, een land onder hoogspanning. Door haar opleiding heeft ze geleerd om alert te zijn en scherp te observeren. Meer nog dan in alle andere specialisaties in de zorg, moet ze vertrouwen op de subtiele signalen die haar patiëntjes uitsturen. Het is die inmiddels natuurlijk aanvoelende neiging om te observeren die Lydia op afstand houdt van wat ze ziet – ook in de echte wereld.

Er zijn geen exacte waarheden in mijn beroep, voor elk kind opnieuw vinden we onze eigen wetenschap uit. Ik werk met lichamen waarvoor de wereld alleen nog licht en donker, warm en koud is. Nog geen herinneringen, geen taal, geen dromen. Het begin. Soms heb ik het idee dat er mij iets essentieels ontgaat, dat ik de realiteit niet kan vatten. Bomaanslagen in Irak, spanningen in Rusland, ik hoef de krantenpagina’s maar weg te klikken en ze bestaan niet meer. Mijn werk is een vlucht uit die zelfgekozen onwetendheid.

Het is overigens ook Lydia’s job die er in eerste instantie voor zorgde dat Immanuel en zijn vader Joachim in haar leven kwamen. Immanuel was een van haar patiënten in het ziekenhuis en van het ene kwam het andere. Helaas wist haar relatie met Joachim de tand des tijds niet te overleven. Na hun breuk vertrekken vader en zoon naar Israël. Het contact verbleekt.

Hij heeft nooit begrepen dat ik bij hem ben gebleven omwille va Immanuel, die ik niet nog eens een moeder wilde ontnemen.

Zoektocht naar de verloren zoon

In Hier is alles veilig probeert Lydia de laatste tien jaar van haar zoon te reconstrueren. Ze ontmoet zijn vriendin Ofra, zijn vader, een rabijn en spreekt toevallige passanten. Zo raakt ze in gesprek met een jonge soldaat. Hij vertaalt voor haar de Hebreeuwse tekens op de rugzak van Immanuel en geeft zijn visie op de legerdienst.

‘Het leger gaat niet over oorlog. Het gaat over eindelijk iets kunnen terugdoen voor je land, je nuttig voelen. Ik ken geen enkel ander systeem waar je zo in contact komt met alle bevolkingsgroepen. Op school zit je met gelijkgezinden, in het leger moet je samenwerken met iedereen. Het is een soort opvoeding. Dat zien jullie natuurlijk niet.’

Tijdens haar roadtrip ontmoet Lydia tal van interessante personen die haar met een nieuwe blik naar de wereld doen kijken. Ze maakt nieuwe vrienden (Eran, Uzi, misschien zelfs de rabbijn) en leert van alles over Israël, maar ook over de wereld, haar stiefzoon en zichzelf. Juist dit zoekende element van het hoofdpersonage maakt dit boek ontzettend interessant om te lezen.

Nu hij dood is, ben ik dichter bij Immanuel dan toen hij nog in leven was.

Gedetailleerd verslag van heden en verleden

Hier is alles veilig is bijzonder goed geschreven. In vlot tempo schakelt Van Offel tussen het heden en het verleden, alsook tussen het perspectief van Lydia en Immanuel. De schrijfster maakt gedetailleerde observaties, schrijft poëtisch en weet tegelijkertijd ook humor toe te voegen aan het verhaal. Sowieso is de emotie nooit ver weg in haar pennenstreken. Persoonlijk was ik alleen niet zo weg van de metafoor van de barst, die doorheen het hele verhaal terugkomt.

‘Weet je wat het is? God is een zoekmachine. De ene mens gebruikt Google, de andere Yahoo. Wie denkt dat het geloof op zich het antwoord is, heeft het mis.’

In Hier is alles veilig maakt Lydia een aangrijpende roadtrip om het leven van haar overleden stiefzoon te reconstrueren. Anneleen Van Offel levert een ijzersterke debuutroman af waarin alle puzzelstukjes lijken te kloppen. Bovendien laat het verhaal de lezer allesbehalve koud: Hier is alles veilig is hartverscheurend intens.

Met dank aan L&M books voor het recensie-exemplaar.