Hoe de eerste vonken zichtbaar waren: vurige poëziebundel

Titel
Hoe de eerste vonken zichtbaar waren
Auteur
Simone Atangana Bekono
Uitgeverij
Lebowksi Publishers
Wintertuin Uitgeverij
Jaar
2016
Pagina's
42

Hoe de eerste vonken zichtbaar waren is een sterk debuut van Simone Atangana Bekono. Het boek bundelt gedichten en brieven in drie delen – ‘wrijving’, ‘ontsteking’ en ‘vonken’. Dat dat samen vuur oplevert moge duidelijk zijn. En naar vuur hoeven we dan ook niet ver te zoeken in deze bundel. Hoe de eerste vonken zichtbaar waren bevat krachtige teksten over ondermeer vrouwelijkheid, racisme en identiteit.

Hoe de eerste vonken zichtbaar werden - Simone Atangana Bekono

De vrouw

Simone Atangana Bekono onderzoekt in haar debuut thema’s als ras, gender en geslacht. Vanuit haar eigen perspectief neemt ze de lezer mee op sleeptouw. In ‘wrijving’, het eerste deel van Hoe de eerste vonken zichtbaar waren, gaat de auteur op zoek naar zichzelf en haar plaats in de maatschappij. Wie is Simone?

Ik schreef een gedicht dat over mezelf ging
ik schreef vijf versies van mezelf die mannelijk, gebroken,
lichaamloos en in de war waren

Tijdens deze zoektocht naar zichzelf komt Simone Atangana Bekono algauw terecht bij haar huidskleur. Wat betekent het om niet wit te zijn in een wereld waarin wit zijn als vanzelfsprekend wordt ervaren? En waarom lijkt het alsof de witte man altijd alle macht in handen heeft?

dat ik alleen besta in het verlengde van het brein van een blanke, westerse man:
ik leen geld van een blanke, westerse man
ik koop toiletpapier voor een blanke, westerse man
ik ben een gedachte-experiment van een blanke, westerse man

Hoe de eerste vonken zichtbaar werden - Simone Atangana Bekono
Simone Atangana Bekono leverde ook een bijdrage aan de verhalenbundel Zwart. Afro-Europese literatuur uit de Lage Landen.

De penvriendin

In ‘wrijving’ lezen we twee brieven, geschreven aan iemand met de naam ‘Kipje’. Atangana Bekono beschrijft dagelijkse gebeurtenissen. Bijvoorbeeld dat ze op in het zonnetje op het bankje van het stationsplein zit. Ze krijgt al snel gezelschap. “Er kwam een vrouw naast me zitten die op haar telefoon berichten typte en zo afgesloten was van de wereld dat ik zin had om haar met een harde schreeuw terug in het nu te trekken.” De schrijfster toont in een paar korte zinnen haar afschuw voor het gebrek aan contact in onze maatschappij. Mensen hebben veel meer aandacht voor hun telefoon en wat er online gebeurt, dan voor de wereld om hen heen.

In deze brieven leren we Simone Atangana Bekono op heel persoonlijk vlak kennen. Ze is empathisch en maatschappelijk geëngageerd. Maar in alledaagse situaties weet ze dit niet altijd te uiten.

“Ik denk dat alles me juist heel veel kan schelen. Het probleem is alleen dat alles je niet tegelijkertijd iets kan schelen. En daardoor herinner ik me om de haverklap situaties waarin ik onverschillig heb gereageerd op dingen die mensen zeiden of die mij overkwamen en hoe iedereen daar dan weer op reageerde (geagiteerd, vertederd, geïmponeerd, gekwetst zoals mijn moeder).”

Als voorbeeld geeft ze een racistisch voorval, waarin wordt uitgescholden terwijl ze voor een café staat te roken. Ze doet net alsof ze de kwetsende opmerking niet hoort. Maar ’s avonds blijkt dat ze het niet vergeten is. “Pas toen ik thuiskwam merkte ik hoe uitgeput ik was van het onderdrukken van mijn woede en schaamte.” Tijdens een slapeloze nacht bedenkt ze allerlei manieren om wraak te nemen. De gewelddadige fantasieën verstoren niet alleen haar nachtrust maar ook haar gemoedsrust. De volgende ochtend wordt ze verdrietig wakker.

Hoe de eerste vonken zichtbaar werden - Simone Atangana Bekono
Meer poëzie ontdekken? Lees bijvoorbeeld Don’t Call Us Dead (Danez Smith) of Poëziejongens (Mustafa Kör).

En de jager

In ‘vonken’, het derde en laatste deel van Hoe de eerste vonken zichtbaar waren, lezen we opnieuw poëzie. De ik-figuur gaat in het eerste gedicht uit jagen. In dit gedicht vinden we de titel van de bundel terug.

in de meters tussen de loop van mijn geweer en haar slaap, naar mij toegekeerd
zowel uitnodiging als uitdaging, met alle miljarden dingen die in de ruimte
tussen ons in gebeurden, die ons deden samensmelten
die het moment van ontsteking aankondigden
voordat de eerste vonken
zichtbaar waren

De gedichten van Simone Atangana Bekono zijn ritmisch geschreven en weten de lezer te betoveren met een sfeervolle setting. Het is echter geen eenvoudige bundel; de teksten vragen aandacht en opmerkzaamheid. Niet alle gedichten zijn even gemakkelijk te doorgronden – al heeft dat mysterieuze randje ook wel iets.

Met haar poëzie en brieven werpt Atangana Bekono zich op tot een kritische stem in het maatschappelijke debat rond racisme. Hoe de eerste vonken zichtbaar waren omvat vele gevoelens: woede, angst, schaamte, liefde en vriendschap. Een ijzersterk debuut.

Hoe de eerste vonken zichtbaar werden - Simone Atangana Bekono

Meer boeken van Simone Atangana Bekono

Klik op een cover om mijn recensie te lezen.

Meer leestips?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief
en ontvang ongeveer maandelijks verse boekentips!