Als laatste het hart: het schrijfplezier van Margaret Atwood

Titel
Als laatste het hart
Oorspronkelijk
The Heart Goes Last
Auteur
Margaret Atwood
Vertaling
Lidwien Biekmann
Tjadine Stheeman
Uitgeverij
Prometheus
Jaar
2015
Pagina's
320

Als laatste het hart (The Heart Goes Last) speelt zich af in de nasleep van een wereldwijde economische crisis. Een gehuwd koppel schrijft zich in voor een sociaal experiment. De ene maand zitten ze in de gevangenis, om de volgende maand als burgers door het leven te gaan. Algauw blijkt er echter meer aan de hand in het stadje. Als laatste het hart zit vol onverwachte wendingen. Het verhaal is absurd en grappig, maar tegelijkertijd ook luguber en beangstigend. Misschien vond ik dit boek zelfs beter dan Atwoods alom geprezen Het verhaal van de dienstmaagd.

Als laatste het hart - Margaret Atwood - The Heart Goes Last

De gevolgen van de economische crisis

Het gaat slecht met de wereldeconomie. Er zijn zelfs mensen die het bloed van hun baby aan de bloedbank verkopen voor wat extra inkomsten. Ook het getrouwde koppel Stan en Charmaine kan het hoofd maar moeilijk boven water houden. Stan verloor tijdens de crisis zijn baan en algauw moesten ze hun huis verkopen. Nu wonen ze in hun auto. Bang voor plunderaars en verkrachters blijven ze voortdurend op hun hoede. Charmaine werkt in een bar, zodat ze toch nog enkele inkomsten hebben. Maar ze verdient lang niet genoeg om de torenhoge schulden te betalen.

Stan en Charmaine zijn wanhopig. Wanneer ze een advertentie zien voor een sociaal experiment in een nabijgelegen dorp, melden ze zich onmiddellijk aan. Alle deelnemers leven een dubbelleven. De ene maand als gevangene, de andere maand als bewaker. In het begin lijkt alles probleemloos te verlopen. Ze hebben een eigen huis en een vaste baan. Maar wanneer Stan en Charmaine, zonder dit van elkaar te weten, een  obsessie ontwikkelen voor het stel dat in hun huis woont als ze zelf in de gevangenis zitten, verandert het sprookje in een levensbedreigende situatie. Wantrouwen, schuld en seksuele verlangens nemen de boel over.

Als laatste het hart - Margaret Atwood - The Heart Goes Last

Seks met kippen en teddyberen

De dystopische setting van het Positron Project is erg interessant en goed uitgewerkt. De deelnemers aan het project laten zich vrijwillig opsluiten in de gevangenis. Het verhaal in de nasleep van een wereldwijde economische crisis speelt in op de huidige maatschappij, maar Atwood kiest hier voor een surrealistische uitwerking. Er zijn mannen die hun penissen in kippen steken (iew!) en een vrouw krijgt seksuele verlangens van een teddybeer. De productie van seksrobots is ook een belangrijk onderdeel van het verhaal. Hierbij wordt overigens meerdere keren opgemerkt dat Nederland een grote afzetmarkt heeft voor dergelijke poppen. De vele absurde situaties zorgden meermaals voor een glimlach op mijn gezicht. Ik heb het gevoel dat Margaret Atwood veel plezier heeft gehad tijdens het schrijven van dit boek.

Het verhaal in Als laatste het hart wordt verteld vanuit twee perspectieven. Zowel Stan als Charmaine neemt het woord. Het is interessant om te zien hoe ze allebei zo verschillend naar de wereld van Consilience kijken, het stadje waar het Postiron Project zich afspeelt. Het ene moment zijn ze verliefd op hun wederhelft, het andere moment fantaseren ze over andere mensen. Het zijn twee wispelturige personages die gedurende het verhaal weinig diepgang krijgen.

Als laatste het hart - Margaret Atwood - The Heart Goes Last

Surreëel voer tot nadenken

In Als laatste het hart wordt de dystopische traditie gevolgd. Surveillance en controle spelen een grote rol in het verhaal. De inwoners van Consilience worden nauwlettend in het oog gehouden. Algauw worden Stan en Charmaine onder druk gezet, met surveillancebeelden als chantagemiddel.

Ondanks de ietwat surreële situaties zet Als laatste het hart je ook aan het denken. Een voorbeeld hiervan is de job van Charmaine in de gevangenis – waarmee overigens ook de titel verklaard wordt. Hoe kunnen iemands morele grenzen vervagen? Als je gewoon doet wat je job is, ben je dan ook een slecht mens? Als je weet dat je eigenlijk iets verkeerds doet?

Een intrigerende toekomstvisie neemt een surrealistische wending.

Als laatste het hart - Margaret Atwood - The Heart Goes Last

Hoewel er een Nederlandse vertaling is verschenen, las ik The Heart Goes Last in het Engels.

Meer leestips?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief
en ontvang ongeveer maandelijks verse boekentips!

2 reacties

  • Katrien

    15/12/2018 at 14:57

    Een mooie uitgave! En de boeken van Margaret Atwood klinken allemaal precies wel als ‘de wereld gaat vergaan’. The Handmaid’s Tale vond ik niet echt m’n ding. Maar misschien moet ik haar toch een nieuwe kans geven! ????

    • Marcia van der Zwan

      15/12/2018 at 17:04

      Er zijn ook boeken van Margaret Atwood waarin de wereld niet vergaat. Maar daar heb ik er persoonlijk nog minder van opgepakt.. Haar oeuvre is zo breed, dat ik zeker denk dat je wel iets zult vinden wat je aanspreekt!

Reageren is niet meer mogelijk.