Paarse hibiscus: opgroeien met een tirannieke vader

Paarse hibiscus is een prachtige, maar tegelijkertijd verdrietige vertelling over het dagelijkse leven van de 15-jarige Kambili, die gebukt gaat onder het religieus fanatisme van haar vader. Deze roman van Chimamanda Ngozi Adichie gaat over vrijheid en haar beperkingen. Tijdens het lezen voelde ik me vaak ongemakkelijk. Het verhaal was soms bijna pijnlijk om te lezen. Ondanks de setting in Nigeria, overstijgt Paarse hibiscus de landsgrenzen. Dit familieverhaal over liefde en haat, religie en volwassen worden is universeel. Een rauw en eerlijk debuut.

Een tirannieke vader

De 15-jarige Kambili is de dochter van een rijke en fanatiek religieuze man die voor de buitenwereld de reputatie heeft van een filantroop. Hij is een gerespecteerd lid van de gemeenschap. Thuis regeert hij zijn gezin met harde hand. Het leven van Kambili wordt bepaald door strenge regels. Iedere dag moet zij zich aan een schema van bidden, slapen en studeren houden. Als zij thuiskomt met een teleurstellend rapport (lees: ze is net niet de beste van haar klas) staat haar een fysieke straf te wachten. Hetzelfde geldt voor haar broer Jaja en hun moeder als ze zich niet aan de regels van vader houden.

Als Nigeria na een militaire coup uiteenvalt, wordt Kambili naar tante Ifeoma op het platteland gestuurd. In haar levendige huis vindt Kambili liefde en een leven – gevaarlijk en heidens – dat zich onttrekt aan haar vaders strenge regels. Overal in het huis staan boeken, heerlijke etensgeuren overheersen en gelach weerklinkt door het huis. Als Kambili en haar broer naar huis terugkeren, escaleert de situatie binnen het gezin. Kambili moet alles op alles zetten om haar familie bijeen te houden.

Rode draad in het verhaal zijn de strenge regels van de vader van Kambili. Het was soms echt gruwelijk om over zijn mishandelingen te lezen, hoewel Kambili, Jaja en hun moeder ze dapper ondergaan. Ik kreeg tijdens het lezen meer dan eens een ongemakkelijk gevoel in mijn maag. Deze tirannieke vader deed me overigens denken uit het vaderfiguur uit Wees onzichtbaar van Murat Isik – al groeit Kambali wel met alle rijkdom op, wat absoluut niet het geval is voor het hoofdpersonage van Isik.

Het grote contrast

In Paarse hibiscus beschrijft Adichie het leven van een jong en onzeker meisje. Het personage Kambili voelt ontzettend realistisch aan met al haar twijfels en onzekerheden. Het belangrijkste voor Kambili is om gezien te worden. Ze doet er alles aan om aan de regels van haar vader te voldoen. Koste wat het kost wil ze zijn goedkeuring krijgen. Totdat ze terecht komt in het gezin van tante Ifeoma. Dan ontdekt Kambili langzaam maar zeker dat het ook anders kan.

Sowieso vond ik het verhaal van tante Ifeoma en haar gezin erg interessant. Het gezin bewoont een armoedig appartement op de universiteitscampus. Het is niet ongewoon als hier de elektriciteit uitvalt. Bovendien mag de wc enkel doorgespoeld worden na een grote boodschap. Oftewel: Het contrast tussen beide gezinnen is groot. Dit moet voor Kambili en Jaja niet gemakkelijk zijn. Maar in het huis van tante Ifeoma ervaren ze ook voor het eerst hoe het is om hun vaste dagschema’s los te laten. Tijdens haar verblijf bij tante Ifeoma wordt Kambili voor het eerst verliefd. Het is de jonge priester die haar hart weet te stelen.

Helaas hangt ook bij tante Ifeoma de dreiging in de lucht. Door de politieke situatie wordt het voor de tante steeds moeilijker om haar baan bij de universiteit voort te zetten. Bovendien krijgt ze te horen dat haar vader ernstig ziek is. Ze geeft hem onderdak in haar appartement. Hoewel Kambili en Jaja van hun vader niet om mogen gaan met hun opa vanwege het feit dat hij nog het traditionele geloof aanhangt, krijgen ze beide een band met hem.

Lokaal en universeel tegelijkertijd

Paarse hibiscus speelt zich af in Nigeria. Hierdoor lees je veel over de lokale gebruiken, het eten, de taal, de verschillende religies, .. Ik vond dit ontzettend interessant. Desalniettemin voelt het verhaal niet als ver-van-mijn-bed. Het portret van de onzekere Kambili die opgroeit onder de dreiging van een tirannieke vader is universeel.

Met het aangrijpende Paarse hibiscus wist Chimamanda Ngozi Adichie mij enorm te raken. Ik kan niet wachten om meer boeken van deze schrijfster te lezen.