Ik zal de wereld nooit meer zien: monoloog uit de gevangenis

Schrijver Ahmet Altan is 68 jaar en zal de rest van zijn leven drieëntwintig uur per dag doorbrengen in een cel. Zoals hij in de titel zegt: Ik zal de wereld nooit meer zien. In dit boek krijgen we een blik op het leven in Erdogans gevangenissen. Het is een urgent en actueel pamflet tegen de politieke situatie in Turkije. Ahmet Altan schrijft echter ook over hoop, literatuur, het schrijverschap, filosofie en religie. Een krachtig verhaal dat de lezer diep in het hart weet te raken. Dit is geen roman, maar iemands werkelijkheid. Dag in dag uit opgesloten zitten in een cel en dan nog zo hoopvol in het leven staan – ik doe het Altan niet na.

Ik zal de wereld nooit meer zien, ik zal nooit meer een lucht zien die niet is begrensd door de muren van een binnenplaats.

Een levenslange celstraf

Het is de zomer van 2016. Vroeg in de ochtend wordt er aangebeld bij de Turkse journalist en schrijver Ahmet Altan. Hij weet direct dat de politie voor de deur staat. Altan en zijn broer Mehmet worden gearresteerd in de nasleep van de mislukte staatsgreep in Turkije. De verdenking: verspreiding van verborgen boodschappen ter aanmoediging van de coupplegers. De broers worden van elkaar gescheiden en zitten niet in dezelfde cel. Begin 2018 volgt het vonnis van de rechter. Ahmet Altan wordt veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. De rest van zijn leven zal hij drieëntwintig uur per dag doorbrengen in eenzame opsluiting.

Ik heb drie haltes. Of ik loop op de binnenplaats, of ik zit in mijn plastic stoel, of ik lig in mijn bed.

Altan geeft de lezer een unieke kijk op het Turkse gevangenisbestaan. Hij vertelt over de houding van de gevangenisartsen en de rechters – het lijkt in de meeste gevallen niet alsof zij het beste met de gevangenen voorhebben. Hij beschrijft zijn cel en de kleine binnenplaats, alsook de mannen met wie hij zijn cel deelt. En dan is er nog de gevangenisbibliotheek. Door middel van literatuur weet hij aan negatieve gedachten te ontsnappen. Ook schrijven is voor de auteur een manier om te overleven.

De kracht van het woord

Ik zal de wereld nooit meer zien gaat echter niet enkel over het dagelijks leven in een van Erdogans gevangenissen. Altan schrijft over hoop, literatuur, het schrijverschap, filosofie en religie. Zelf gelooft de schrijver niet in God, wat overigens tot interessante gesprekken leidt met zijn gelovige celgenoten. Vooral de manier waarop de gelovigen en de ongelovige elkaar accepteren en in hun waarde laten vind ik erg mooi. Leven in gevangenschap verbindt hen. Hoewel de auteur in een uitzichtloze situatie terecht is gekomen, blijf hij ontzettend positief. Dat vind ik erg bewonderenswaardig.

Iedereen op de wereld die een luisterend oor kan vinden, heeft een verhaal te vertellen. Het moeilijke is niet het vinden van een verhaal, maar iemand die wil luisteren.

Korte paragrafen en vele witregels zorgen dat het boek prettig en vlot leest. Ahmet Altan viert met dit boek de kracht van het woord. De schrijfstijl is haast poëtisch en bevat vele verwijzingen naar oude verhalen, legendes, geschiedenissen, literatuur, … – af en toe voelde het voor mij echter wel iets te zweverig.

Schrijven draagt een magische tegenstrijdigheid in zich, je kunt je erin verschuilen terwijl je jezelf met woorden ontvouwt voor de wereld.
Het zorgt ervoor dat je vergeet, maar ook dat je wordt herinnerd.

Hoe zwaar Ahmet Altan het ook te verduren krijgt in de gevangenis, met Ik zal de wereld nooit meer zien toont hij aan hoe sterk hij in zijn schoenen staat. Het boek straalt hoop en kracht uit. De schrijver zit misschien voorgoed in de cel, maar zijn woorden gaan heel de wereld over.