Club Mars: het leven in een zwaarbewaakte vrouwengevangenis

De 29-jarige Romy Hall is veroordeeld tot tweemaal levenslang plus zes jaar. Ze slijt haar dagen in een maximaal beveiligde vrouwengevangenis in Noord-Californië. Hier leeft ze afgesneden van de buitenwereld: het San Francisco van haar jeugd en de stripclub Club Mars waar ze ooit danste voor de kost. Ook mist ze haar zevenjarige zoontje Jackson, nu toegewezen aan Romy’s moeder van wie ze vervreemd is geraakt. In Club Mars (The Mars Room) vertelt Rachel Kushner via verschillende perspectieven het verhaal van mensen die we weinig terugzien in de literatuur. We horen de stem van de onderste laag van onze samenleving. Dit boek is bijzonder mooi geschreven en geeft je een kijkje achter de tralies. Een aanrader voor de fans van Fellside (M.R. Carey).

People in prison are clever as hell.

De sleur van de gevangenis

In de vrouwengevangenis proberen duizenden vrouwen hun levensbehoeften bij elkaar te scharrelen. Voor Romy Hall is dit haar nieuwe, absurde realiteit. Veroordeeld tot meer dan levenslang zal ze nooit meer uit de zwaar beveiligde vrouwengevangenis in Noord-Californië mogen vertrekken. Haar dagen zijn eentonig en lijken lang te duren. De vrouwen in de gevangenis lezen en boeken van Danielle Steel en kijken naar Friends. Tegelijkertijd zijn ze constant in gevaar. Ze worden omringd door dagelijks geweld van zowel de onderbetaalde en wrede bewakers als medegevangenen. De spanning in het complex is om te snijden. Er is overal geweld.

One year I read eight Danielle Steel novels in ad seg. (..) It never occurred to me it was odd women in prison would want to read about other women in prison. You want to read about a world you know, not just ones you don’t know.

Romy ziet de toekomst voor zich uitstrekken in een lange, onverbiddelijk rechte lijn. Totdat ze uit haar sleur wordt gerukt door nieuws van buiten de gevangenis en haar lot naar eigen hand moet proberen te zetten.

De mens achter de misdadiger

Via verschillende perspectieven vertelt Rachel Kushner in Club Mars het verhaal van mensen die we weinig terugzien in de literatuur. We horen de stem van de onderste laag van onze samenleving, van de misdadigers en criminelen. Maar hoe zijn ze in de gevangenis terechtgekomen?

Romy Hall heeft een moeilijke jeugd gehad en zij is niet de enige. Ook haar diverse celgenoten hebben geen gemakkelijk leven. Conan, een trans man, voelt zich niet op zijn plaats in de vrouwengevangenis. De bipolaire Laura Lipp heeft haar eigen kind vermoord. Teardrop is verslaafd aan heroïne en verleid mannen via sociale media om maar niet zonder drugs te vallen. Voor sommigen van hen biedt de gevangenis eindelijk rust en regelmaat. Misschien wel het beste dat hen kan overkomen.

In county lockup there’s no news on the tv. Too dangerous or something. They give us reruns of Friends. Everyone in jail loves Friends. The characters are practically our bunkies.

Gordon Hauser – leerkracht in de gevangenis – voegt een interessant perspectief toe aan het verhaal. Hij bekijkt de gevangenen met mededogen – anders dan de bewakers – en wil oprecht iets voor hen kunnen betekenen. Daarnaast maken we kennis met Betty La France die in de dodencel zit en een relatie heeft met de corrupte politieagent Doc. Tot slot is het woord aan Kurt Kennedy, niet alleen de stalker van Romy, maar ook degene die haar in de gevangenis doet belanden.

Met Club Mars toont Rachel Kushner ons de mens achter de veroordeelde. Dit is het verhaal van mensen die geen kansen kregen in het leven. Veel van hen groeiden op in armoede. Ze kwamen in aanraking met drugs, drank, sekswerk of gaan gebukt onder zware trauma’s: het leven was hen niet altijd goed gezind. Net als het Amerikaanse rechtssysteem. Kushner geeft de lezer in deze aangrijpende roman een kijkje achter de tralies van een zwaarbewaakte vrouwengevangenis.

Hoewel er een Nederlandse vertaling is verschenen, las ik The Mars Room in het Engels.