Gebed voor de vermisten: ‘In Mexico kun je als meisje maar beter lelijk zijn’

In het Mexicaanse bergdorp waar Ladydi García Martínez opgroeit staan de vrouwen er alleen voor. Om niet ten prooi te vallen aan bendes die het land terroriseren, kun je als vrouw maar beter lelijk zijn. Of jezelf lelijk maken. Jennifer Clement schrijft in Gebed voor de vermisten over het geweld waarmee veel vrouwen in Mexico dagelijks geconfronteerd worden. Een actuele roman over de criminele wereld van drugsdealers, opgroeien in armoede en de gevolgen van de immigratiestromen naar de Verenigde Staten. De zware thematiek wordt in balans gebracht door het hoopvolle en bij vlagen hilarisch grappige hoofdpersonage Ladydi.

Drugskoeriers en criminele bendes liggen op de loer

In Mexico is het heel gewoon dat moeders tijdens de zwangerschap bidden voor een jongetje. En dat is niet zonder reden. Ladydi García Martínez leeft in een wereld waarin het gevaarlijk is om een meisje te zijn. Guerrero, het bergdorp waar Ladydi samen met haar moeder woont, is onveilig voor meisjes vanwege drugskoeriers en criminele bendes die de regio terroriseren. Meisjes lopen constant het risico ontvoerd te worden. Daarom voeden de vrouwen van Guerrero hun dochters op als zonen. Ze dragen jongenskleding, worden lelijk gemaakt en zodra er auto’s te horen zijn moeten alle meisjes zich verbergen in holen in de maïsvelden. Er zijn bovendien geen vaders of grote broers om hen te beschermen: alle mannen zijn vertrokken naar Amerika – het beloofde land – in de hoop op werk en een betere toekomst.

Op onze berg waren geen mannen. Alsof je ergens woont waar geen bomen zijn.

Alsof je maar één arm hebt, zei mijn moeder. Nee, nee, verbeterde ze zichzelf. Een plek zonder mannen is als slapen zonder te dromen.

Hoewel Ladydi’s vader al lang geleden uit haar leven is verdwenen, blijft moeder tevergeefs hopen op de terugkeer van haar man. En dat is niet het enige probleem waar moeder mee kampt. Ze drinkt overmatig veel alcohol en steelt van de mensen waar ze als schoonmaakster in dienst is. Wanneer Ladydi de kans krijgt om als kindermeisje te werken bij een rijk gezin op een ranch, staat ze dan ook te popelen om haar moeder en het bergdorp achter zich te laten.

Ik begreep wel waarom mijn vader was weggelopen van het huis, het regenwoud en mijn moeder (al was ze toen nog niet de woedende dronkenlap die ze later zou worden), maar ik heb nooit begrepen dat hij mij in de steek kon laten.

De rauwe werkelijkheid van het moderne leven in Mexico

Gebed voor de vermisten heeft een prachtige, kleurrijke cover en is al even mooi geschreven. Clement heeft gekozen voor een intrigerend onderwerp dat de lezer niet snel naast zich neer zal kunnen leggen. Hoewel het boek veel heftige onderwerpen aankaart (ontvoeringen, drugshandel, armoede en slecht of geen onderwijs), wordt het verhaal nergens te zwaar vanwege het gekozen perspectief. Ladydi is een grappige puber en hoopvolle puber. Ze wil niet overleven, maar leven. Zelfs de moeilijkste situaties treedt ze met een lach en een kwinkslag tegemoet.

Mijn moeder had een hekel aan vliegen, maar vond het heerlijk om ze dood te slaan. Het was een vrolijk bloedbad in die kleine keuken.

Als lezer volg je Ladydi van haar geboortedorp naar een groot huis in Acapulco tot in een vrouwengevangenis in Mexico-stad. Aangezien ik de achterflap niet volledig had gelezen, was deze laatste locatie voor mij een verrassing. De vrouwengevangenis geeft het verhaal echter extra diepgang. Ladydi ontmoet veel vrouwen die om verschillende redenen vastzitten, wat meer inzicht geeft in de actuele maatschappelijke problematiek in Mexico. Mede door deze setting moest ik ook een beetje denken aan Club Mars (Rachel Kushner).

Volgens de moeder van Ladydi is een vermiste vrouw ‘niet meer dan een blaadje dat tijdens een stortbui in de goot wordt afgevoerd’. Met Gebed voor de vermisten wil Jennifer Clement, die het boek schreef op basis van gesprekken met Mexicaanse vrouwen, dit verschrikkelijke geweld tegen vrouwen onder de aandacht brengen. Ze doet dit in een rauwe en ontroerende roman. Een aanrader.