Vallen is als vliegen: afrekening met een afschrikwekkend verleden

Wanneer haar zestien jaar oudere zus, uitgehongerd en uitgedroogd, van de trap valt en sterft, doet dat als een vonk de woede van de schrijfster ontbranden. De dood van Henne Vuur, ooit haar ‘schaduwmoeder’, dwingt haar een gruwelijk en angstwekkend verleden onder ogen te zien. Een verleden waarin haar vader haar ernstig misbruikt heeft. Vallen is als vliegen is een indrukwekkend boek, vooral in thematiek. Manon Uphoff schrijft op afschrikwekkende wijze over haar verleden en dat laat de lezer niet onberoerd.

De donkere wolken van het verleden

Vallen is als vliegen is een in de werkelijkheid gewortelde roman over het almaar groter wordende, pijnlijke verleden. De auteur tekent – in alle eerlijkheid – haar verleden op in een boek vol verhalen. Verhalen over vader Holbein, die ontwerper, tovenaar, wetenschapper, gesjeesd seminarist en god was van een persoonlijke, labyrintische wereld. Een vader die ze adoreerde, maar tegelijkertijd verachte. Verhalen over Libby en Toddiewoddie, haar andere zussen, met wie ze als heksen wraak kan nemen in hun eigen Walpurgisnacht en kan lachen tot de verlossing volgt. Maar ook over hun leven vol verpletterende indrukken, lichamelijke onbegrensdheid, misbruik, geweld en pijn.

In Vallen is als vliegen komen naast het misbruik ook de ‘goede’ herinneringen aan haar jeugd aan bod. Al waren dat er niet veel, en meestal met een zwart randje. Ik voelde me echt ongemakkelijk tijdens het lezen van al deze ellende.

Ik moet wel zeggen dat de schrijfstijl van Uphoff me niet altijd lag. De vele verwijzingen naar klassiekers, essays, popcultuur, muziek en andere werken vond ik soms wat te veel van het goede – dit maakte het boek soms traag en moeilijk om te lezen. Soms lijkt het bijna alsof de auteur er van alles bij haalt omdat ze niet tot de kern van het verhaal wil of durft te komen. Wat natuurlijk begrijpelijk is met een onderwerp als seksueel misbruik (dat overigens nergens zo genoemd wordt in het boek). De symboliek van de Minotaurus is mooi gevonden, maar is niet altijd even toegankelijk. Bovendien lijkt het zwaartepunt van de roman in één enkel hoofdstuk te zitten.

Ik vind het ontzettend belangrijk dat een dergelijke thematiek uit de taboesfeer wordt gehaald en bovendien oneindig dapper van Manon Uphoff om op deze manier met haar eigen verleden af te rekenen. Ik prijs dit boek voor durf, lef en belangrijkheid. Maar ik moet ook eerlijk zijn en ik kan niet anders dan toegeven dat de leeservaring hier en daar echt een worsteling was.