Wat het betekent wanneer er een man uit de lucht valt: een wonderlijke leeservaring

Wat het betekent wanneer er een man uit de lucht valt is een bijzondere verhalenbundel. Lesley Nneka Arimah schrijft in dit fantastische debuut over familie en over gender, over liefde en over eenzaamheid. Haar verhalen zijn feministisch en hebben hier en daar een magisch realistisch tintje. Ik hield van het titelverhaal (dat bijna Science Fiction lijkt te zijn), maar ook het overgrote deel van de andere verhalen sprak me aan. Een wonderlijke leeservaring.

Familiebanden

Lesley Nneka Arimah opent haar bundel met ‘De toekomst ziet er rooskleurig uit’. In dit ijzersterke openingsverhaal staat niet alleen de relatie tussen zussen centraal. Ook wraak en geweld spelen een belangrijke rol. De dreiging is voelbaar vanaf de eerste regel. Hoewel er eigenlijk slechts één actie plaatsvindt in dit verhaal, is dit meer dan genoeg. De relatie tussen de twee zussen in het verhaal deed me ergens een beetje denken aan die tussen de zussen in Mijn zusje, de seriemoordenaar.

Waarom ben je nog altijd aardig tegen me? vraagt Bibi.
Uit gewoonte, zegt Ezinma. Bibi denkt er even over na en zegt iets dat ze nooit eerder tegen haar zus heeft gezegd. Dank je.

Zowel in ‘Oorlogsverhalen’ als in ‘Licht’ staat de relatie tussen een vader en dochter centraal. Nwando moet, wanneer ze zich misdraagt, voor straf naar de oorlogsverhalen van haar vader luisteren. Ondertussen spelen ze een potje schaak. Vroeger was dit de taak van Emmanuel, maar die is dood. In ‘Licht’ staat Enebeli Okwara er alleen voor in de opvoeding van zijn dochter. Moeder is naar Amerika vertrokken om te studeren. Vader en dochter moeten het samen redden. Van de seksuele voorlichting tot de eerste menstruatie en de eerste verliefdheid: vader moet de boontjes zien te doppen. Moeder probeert zich vanuit het buitenland te moeien, maar lijkt alleen maar kritiek op het meisje te uiten. Gelukkig is de band tussen vader en dochter puur en sterk. Maar een dochter loslaten in de wijde wereld heeft verstrekkende gevolgen.

Toen Enebeli Okwara zijn dochter de wijde wereld in stuurde, had hij geen idee wat de wijde wereld met dochters deed. Hij wist niet hoe snel die haar zou doen verbleken, hoe uitgehold ze aan hem terugbezorgd zou worden, ontdaan van haar sterke punten.

In het prachtige ‘Tweede kansen’ komt Nnwam oog in oog te staan met haar acht jaar eerder overleden moeder. Kan ze met haar eigen schuldgevoel in het reine komen? Is dit de kans om alle verdriet een plaatsje te geven?

Een vrouw met een mening

De personages uit Wat het betekent wanneer er een man uit de lucht valt zijn niet op hun mondje gevallen. Lesley Nneka Arimah schrijft veelal over sterke vrouwen. Vrouwen met een mening. Vrouwen die zich niet willen conformeren aan de regels van de huidige maatschappij. Zo ook Ada. Zij krijgt in ‘Wild’ de keuze om tijdens de vakantie naar haar tante in Lagos te gaan of bij haar moeder in de kliniek te werken – zonder vrienden, zonder visite. Volgens haar moeder heeft Ada het te bont gemaakt. Genoeg is genoeg.

‘Genoeg’ was begonnen met domme tienerdingen die, vergroot onder de halo van mijn beschaafde nicht Chinyere, een slecht, slecht meisje van me maakten.

Wanneer Ada naar Nigeria afreist ontdekt ze al snel dat nicht Chinyere ook niet zo perfect is – en ook geen gemakkelijke band met haar moeder heeft. Niet alleen Ada heeft het moeilijk om aan de hoge eisen van haar moeder te voldoen. Al kan ik me, door sommige anekdotes, moeders kant van het verhaal ook wel inbeelden.

‘Genoeg’ was die keer dat mijn moeder, die probeerde van haar hoofdpijn af te komen, de xtc vond waarvan ik dacht die slim verstopt te hebben in een Excedrinflesje, ik thuiskwam en haar op de grond tapijtengeltjes zag maken. Ik ging naast haar liggen en we lachten en lachten tot zij weer nuchter werd en het lachen haar vergaan was.

Toch gaat ‘Wild’ niet enkel over kattenkwaad uithalen en als losbol worden gezien. De auteur haalt in dit verhaal uit naar onpartijdig onderwijs en benadrukt het recht op vrije meningsuiting. Ada wil gehoord worden. Ze wil voelen dat ook zij een stem heeft in de maatschappij – en dat maakt dit verhaal ontzettend krachtig en herkenbaar. Veel vrouwen vechten immers voor een stem.

Of toen ik werd geschorst nadat ik mijn docent maatschappijleer een facistische koe had genoemd omdat ze weigerde me te laten pleiten voor het recht op abortus, een onderwerp waar ik verder geen mening over had tot me het recht werd ontnomen vóór te zijn.

Absurditeit en magisch realisme

Niet ieder verhaal in Wat het betekent wanneer er een man uit de lucht valt is zo gemakkelijk te duiden. ‘Meevallertjes’ heeft een zeer absurde ondertoon, maar voelt tegelijkertijd beangstigend echt aan. De moeder in dit verhaal laat haar dochtertje van kleins af aan vallen in groothandels en supermarkten. Om deze ketens rechtzaken aan te spannen voor nalatigheid. Het doel: een groffe schikking opstrijken. Niet alleen om geld te verwerven, maar ook de zo gewenste aandacht van mannen. Ondanks de bizarre premisse is dit een verhaal dat me een naar gevoel in mijn buik bezorgde. Het hoofdpersonage heeft een uitzichtloos bestaan. Triest. Ontzettend pijnlijk om over te lezen.

Verhalen ‘Wie je thuis zal begroeten’ en ‘Wat is een vulkaan?’ bevatten allebei magisch realistische elementen. In het eerstgenoemde verhaal worden baby’s gemaakt van klei, porselein, garen, snoep, vuilnis of haren. Grootmoeders blazen hen leven in. In ‘Wat is een vulkaan?’ ontstaat er ruzie tussen de God van Mieren en de God van rivieren. Dit is een mythisch of bijna sprookjesachtig verhaal, met een prachtige laatste zin.

Wat het betekent wanneer er een man uit de lucht valt is een bijzondere verhalenbundel waarin realistische verhalen worden afgewisseld met absurditeit en magisch realisme. Het titelverhaal bevat zelfs een vleugje Science Fiction. De verhalen van Lesley Nneka Arimah zijn duister en wreed, maar soms ook grappig, gevoelig en lief. Haar personages staan stevig in hun schoenen en laten de lezer lachen, bibberen en huilen. Een wonderlijk debuut dat doet verlangen naar meer.