Centaur: over paarden, de liefde en opgroeien in Suriname

In Centaur neemt Chris Polanen, auteur van het door mij erg gesmaakte Waterjager, de lezer mee naar begin jaren negentig in Suriname. Het leven van student Gili lijkt op een doodlopend punt terecht te zijn gekomen. Hij droomt van een grote liefde en studeren in Nederland, maar heeft ondertussen het overlijden van zijn beste vriend te verwerken en moet de crisis in zijn land met lede ogen aanzien. Hoewel Gili niet altijd een sympathiek personage is – en het boek in eerste instantie vooral rond meisjes, seks en paarden lijkt te draaien – heeft de auteur ook diepere thematieken in petto voor de oplettende lezer. Dit maakt van Centaur een meeslepend coming-of-age verhaal over eerste liefde, rouwverwerking, mannelijkheid en de verschillen tussen arm en rijk.

Hoe vaak en hartstochtelijk ze me ook zoent, zij denkt alleen maar aan zichzelf. Of ik zal slagen in het leven kan haar niets schelen. Dat is hoe de rijken de wereld vormgeven. Iedereen zonder geld moet zich schikken.

Wankele schreden op het liefdespad

Suriname, begin jaren negentig. Tien jaar na de staatsgreep verkeert het land in een crisis. Gili is een ‘echte man’ die constant nadenkt over hoe een man moet zijn, wat mannelijk is, wat niet en vooral hoe hij een blonde Hollandse schone kan veroveren. Met een vwo diploma op zak studeert hij aan de universiteit, maar de lessen liggen al een tijdje stil.

In Paramaribo lijkt iedereen elke zaterdagavond bang dat het de laatste is. Douchen, eten, flaneren, dansen, flirten, vreemdgaan, naar de hoeren en naar de verdoemenis.

Gelukkig heeft Gili een Plan B: een belangrijke paardrijwedstrijd winnen en met het prijzengeld naar Nederland vliegen om zich in te schrijven voor de studie diergeneeskunde in Utrecht. Ondertussen probeert hij de dood van zijn goede vriend Hugo te verwerken, wordt zijn vader (met wie hij een moeilijke relatie heeft) opgepakt door de namaakdemocratie van Baas en wordt hij voor het eerst verliefd. Tijdens zijn eerste schreden op het liefdespad blijft de raad van de aan lymfeklierkanker overleden Hugo – een vrouwenversierder pur sang – door zijn hoofd spoken.

‘Op een meisje afstappen vergt moed, maar hoe vaker je het doet, hoe makkelijker het is. Doe het zo vaak mogelijk. Het gaat om de oefening. Als het er echt op aankomt moet je geoefend zijn. Snel beslissen, niet twijfelen.’

Vechten voor de democratie

Het lijkt wel alsof Gili alleen met meisjes en met paarden bezig is in zijn hoofd – waardoor ik niet echt een band met hem kreeg – maar toch heeft Centaur meer diepgang dan dat. Op de achtergrond lees je over het woelige Suriname van begin jaren negentig. De wankele fake democratie, de verschillen tussen arm en rijk, tussen wit en zwart. Over de mensen die naar Holland vertrekken en degenen die achterblijven. Ook de definitie van mannelijkheid wordt onderzocht in dit boek, net als de liefde, seks, relaties en vreemdgaan.

We zijn pas vijftien jaar onafhankelijk en al na vijf jaar hadden we onze eigen ordinaire staatsgreep die ellende en dood met zich meebracht. Wanneer gaan we vechten voor de democratie, tegen de soldaten met hun grote mond en weinig verstand? En hoelang gaat het duren voor dat gevecht gewonnen is?

Waterjager, de debuutroman van Chris Polanen, vond ik erg goed. Hierdoor was ik dan ook zeer nieuwsgierig naar Centaur, ondanks het feit dat ik absoluut geen paardenmeisje ben. In het begin moest ik wel even in het verhaal komen (vooral vanwege eerder genoemde paarden), maar de schrijfstijl is zo enorm verslavend dat je al snel in het verhaal wordt meegesleept. De bijzondere band tussen Gili in zijn paard Norbert was bovendien onverwacht interessant. Hoewel ik verder weinig sympathie voelde voor Gili en zijn zoektocht naar de grote liefde, kreeg ik het verhaal niet uit mijn hoofd.

Ik heb dit e-book gelezen via Storytel, waar ik afwisselend ook enkele hoofdstukken beluisterde.