Drie sterke vrouwen: gevecht om het behoud van waardigheid

Zoals de titel al doet verwachten, gaat dit prijswinnende boek van Marie Ndiaye over drie sterke vrouwen. Drie vrouwen die vechten voor het behoud van hun waardigheid. Ze vechten om gezien te worden en om zichzelf te mogen zijn. Allen willen niet langer een buitenstaander zijn. Een prachtige en ontroerende thematiek, maar de schrijfstijl is niet altijd eenvoudig om te lezen. Eens je in het ritme van het boek zit, wil je echter niet meer stoppen.

In de rechtbank

In het eerste verhaal maken we kennis met Norah. Ze is advocate en woont en werkt in Europa. Haar autoritaire en gevoelloze vader ontbiedt haar om naar Senegal te komen omdat haar broer in de gevangenis zit. Hij wordt verdacht van de moord op de tweede vrouw van haar vader. Haar vader was gedurende het grootste deel van zijn leven steenrijk, maar is ondertussen afgegleden naar een armoedige man. De relatie tussen Norah en haar vader is zeer slecht. Toch weet hij haar te dwingen de verdediging van haar broer op zich te nemen. Ondanks het feit dat ze door toedoen van haar vader eigenlijk nooit in contact heeft gestaan met deze broer. Is haar broer schuldig? Of heeft iemand anders de moord op zijn geweten? Norah gaat op onderzoek uit.

Gedesillusioneerd in Frankrijk

Verhaal nummer twee gaat over Fanta, die haar blanke echtgenoot Rudy Descas vanuit Senegal is gevolgd naar Frankrijk. In Senegal werkte ze aan de universiteit als professor literatuur. Aangekomen in Frankrijk wordt haar diploma echter ongeldig verklaard, waardoor ze niets anders kan doen dan hele dagen thuiszitten met hun zoon. Met de carrière van Rudy zelf gaat het ook niet zo goed. Hoewel hij eerst een goede baan als onderwijzer had is hij tegenwoordig keukenverkoper. Het ziet ernaar uit dat hij deze baan ook niet lang meer zal kunnen uitvoeren, vanwege de vele blunders die hij maakt. Ondertussen gaat het steeds slechter met de relatie tussen Fanta en Rudy. Bovendien lukt het Rudy niet een band op te bouwen met hun zoon.

Het bijzondere van dit tweede verhaal was wat mij betreft het feit dat het verhaal van Fanta verteld wordt door de ogen van haar echtgenoot. Rudy Descas vertelt hoe hij Fanta leerde kennen op de Senegalese school waar hij lesgaf en hoe hij haar meenam naar Frankrijk. De gouden bergen die hij haar beloofde kon hij helaas niet waarmaken en ondertussen lijkt hun relatie steeds verder dood te bloeden. Rudy zegt steeds de verkeerde dingen, maakt ruzie met Fanta, komt te laat op zijn werk, maakt ruzie met collega’s en maakt grove fouten in zijn werk. Ook zichzelf stelt hij teleur.

Verstotene op reis

In het derde verhaal leren we Khady Demba beter kennen, het meisje dat voor de kleine kinderen van Norah’s vader uit het eerste verhaal zorgt. Zij heeft een grote wens in haar leven: ze wil zwanger worden en een gezin stichten. Na de dood van haar man lijkt deze kans verkeken. Ze trekt in bij haar schoonfamilie, maar deze zijn maar kort bereid om haar onderdak te verlenen. Ze sturen haar naar Europa om er bij een verre nicht – Fanta uit het tweede verhaal – te gaan wonen. Helaas is dat makkelijker gezegd dan gedaan. De reis wordt een regelrechte nachtmerrie, waarin Khady wordt beroofd, ze zonder geld strandt in een woestijnstad en ze als prostituee wordt overgeleverd aan een plaatselijke pooier. Ondanks alle miserie weet Khady te overleven – al is ze compleet vervreemd van zichzelf en haar eigen lichaam. Ze blijft echter pogingen ondernemen om Europa binnen te geraken.

Drie ijzersterke vrouwen

Drie sterke vrouwen van Marie Ndiaye bestaat uit drie ijzersterke novellen. Dat deze verhalen onderling met elkaar verbonden zijn ontdek je pas in het derde verhaal. Persoonlijk vond ik de manier waarop de verhaallijnen bij elkaar komen erg mooi gedaan.

De schrijfstijl van Ndiaye leest echter niet altijd gemakkelijk. Niet alleen de lange zinnen vormen een uitdaging voor de lezer, ook de thematiek komt keihard aan. De hoofdpersonen worden slachtoffer van vernederingen, desillusies, tegenslagen en geweld. Gelukkig doen de dames de titel van het boek eer aan: ze weten ondanks alles hun eigenwaarde te behouden en ze staan enorm sterk in hun schoenen. De mannelijke personages zijn daarentegen veel minder tegen de tegenslagen bestand.

Ieder verhaal in Drie sterke vrouwen krijgt bovendien een magisch-realistisch tintje. Zo denkt Norah bijvoorbeeld dat haar vader in een vogel kan veranderen om haar vanuit een boom in de gaten te kunnen houden. Ook in de andere verhalen zien we vogels een belangrijke rol spelen. Ondanks het feit dat ik een vogelliefhebber ben, moet ik eerlijk toegeven dat het magisch-realistische aspect me wat minder aansprak in deze verhalen.

Drie sterke vrouwen is een prachtige bundeling novelles van Marie Ndiaye. De vrouwelijke hoofdpersonages moeten zich wapenen tegen het kwaad, bedrog, leugens en vernedering. Zo wordt Norah geterroriseerd door haar eigen vader, heeft Fanta’s echtgenoot gelogen over een gouden toekomst en wordt Khady vernederd en verstoten. Niet alleen de harde thematiek maakt dit boek moeilijk om te lezen – ook de schrijfstijl van Ndiaye is niet altijd eenvoudig. Wat echter niet wegneemt dat het een bijzonder mooie roman is. Drie sterke vrouwen laat zien hoe krachtig een individu kan zijn, ondanks alle tegenslagen die ze in het leven tegenkomt. Ontzettend inspirerend dus.